وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
چنین اطلاق می‌گردد:
عامر بن واثله اللیثی در سال ۱۱۰ هجری در مکه فوت کرد، و او آخرین صحابه‌ای بود که در مکه فوت نمود.
و آخرین صحابه‌ای که در مدینه فوت کرد: محمود بن ربیع انصاری خزرجی بود که در سال ۹۹ هجری فوت کرد.
و آخرین صحابه‌ای که در سرزمین شام فوت کرد: واثله بن الأسقع اللیثی بود که در سال ۸۶ هجری در دمشق فوت کرد.
و همچنین در حمص (شهری در شام): عبد الله بن بسر المازنی در سال ۹۶ هجری.
و آخرین صحابه‌ای که در بصره فوت کرد: انس بن مالک انصاری خزرجی در سال ۹۳ هجری.
و آخرین صحابه‌ای که در کوفه فوت کرد: عبد الله بن أبی أوفى الأسلمی در سال ۸۷ هجری.
و آخرین صحابه‌ای که در مصر فوت کرد: عبد الله بن الحارث بن جزء الزبیدی در سال ۸۹ هجری.
و بعد از سال صد و ده (۱۱۰) هجری هیچکدام از صحابه‌‌ی پیامبر ج در حیات باقی نماندند؛ و دلیل آن این گفته‌‌ی ابن عمرب است که گفت: با پیامبر ج در یکی از آخرین روزهای حیات مبارکشان نماز خواندیم، هنگامی که سلام دادند برخواست و فرمود: «أرأیتکم لیلتکم هذه فإن رأس مئه سنه منها، لا یبقى ممن هو الیوم على ظهر الأرض أحد». (متفق علیه).[۱]
«امشب را بخاطر بسپارید، زیرا پس از گذشت صد سال از این تاریخ، هیچیک از کسانی که امروز زنده هستند، بر روی زمین باقی نخواهند ماند». و این فرمایش پیامبرج یکماه قبل از وفاتشان بود چنان‌که مسلم از حدیث جابر روایت کرده است.[۲]
اما فایده‌‌ی شناخت زمان فوت آخرین صحابه دو امر است:
اول: کسی که فوت وی بعد از آن زمان باشد، در اینصورت ادعای صحابه بودن از وی قبول نمی‌گردد.
دوم: کسی که تا قبل از آن زمان به حد سن تمییز نرسیده باشد، روایت وی از صحابه منقطع محسوب میشود.[۳]
[۱]– بخاری (۱۱۶) کتاب العلم، ۴۱- باب شب بیداری برای فراگیری علم. و مسلم (۲۵۳۷) کتاب فضائل صحابه.
[۲]– حدیث جابر (۲۵۳۸) در صحیح مسلم.
و چنان‌که در صحیح مسلم (کتاب الفضائل) آمده، پیامبر ج در روز دوشنبه دوازدهم ربیع‌الاول سال یازدهم هجری بعد از زوال خورشید و در سن ۶۳ سالگی وفات فرمودند. و یک ماه قبل از این تاریخ، اوایل ماه صفر سال یازده هجری خواهد بود، چون ربیع الاول سومین ماه از سال قمری است.
[۳]– علما فرموده‌اند که سن تمیز هفت سالگی است، و دلیل خود را این فرموده‌‌ی پیامبر ج ذکر کرده‌اند که فرمود: «مُرُوا أوْلادَکُمْ بِالصَّلاهِ وَهُمْ أبْنَاءُ سَبْعِ سِنینَ، وَاضْرِبُوهُمْ عَلَیْهَا، وَهُمْ أبْنَاءُ عَشْرٍ، وَفَرِّقُوا بَیْنَهُمْ فی المضَاجِعِ». (روایت ابو داود و حاکم).
«وقتی بچه‌هایتان به سن هفت سالگی رسیدند آن‌ها را به نماز خواندن امر کنید و چنان‌چه به ده سالگی رسیدند و نماز نخواندند و امر شما را اطاعت نکردند، آنان را تنبیه کنید، از ده سالگی به بعد جای خواب بچه‌هایتان را از هم جدا کنید».
مثلا اگر کسی در سال ۱۱۰ هجری پنج سال داشته باشد، اخذ حدیث توسط او از اصحابش معتبر نیست، بنابراین، اگر او در آینده حدیثی را از صحابه روایت نمود، چون حدیث را به صحابه نسبت داده و از طرفی سن او در سال (۱۱۰) هجری از حد تمییز کمتر بوده، پس می‌بایست روایت خود را از یک تابعی اخذ کرده باشد و لذا گفته میشود که روایت او منقطع است. (یعنی تابعی از سند محذوف است).