در حدیث صحیح از پیامبر ج روایت است که فرمود: «همواره و همیشه به این ذکر پایبند باشید: (یا ذا الجلال والإکرام)» و همچنین: (یا حی یا قیوم). گفته شده: این، بزرگترین اسم پروردگار جهانیان است که هرگاه بنده، این کلمه را بگوید و با آن، فریادخواهی نماید و از خدا کمک بخواهد، مورد اجابت قرار میگیرد. شایسته است که بنده، همواره این کلمه را بگوید تا موفقیت و رستگاری و حل مشکلات را ببیند. ﴿إِذۡ تَسۡتَغِیثُونَ رَبَّکُمۡ فَٱسۡتَجَابَ لَکُمۡ﴾ [الأنفال: ۹] «آنگاه که پروردگارتان را به کمک میخواندید، شما را اجابت نمود».
در زندگی مسلمان سه عید، وجود دارد؛ یکی روزی که در آن نمازها را با جماعت میخواند و در آن روز گناهی مرتکب نمیشود. ﴿ٱسۡتَجِیبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمۡ﴾ [الأنفال: ۲۴] «هر گاه خدا و پیامبرش شما را فرا خواندند، اجابت کنید».
و دیگری، روزی که در آن از گناهش توبه مینماید، از گناه دست میکشد و به سوی پروردگارش برمیگردد. ﴿ثُمَّ تَابَ عَلَیۡهِمۡ لِیَتُوبُوٓاْۚ﴾ [التوبه: ۱۱۸] «سپس توبه آنها را پذیرفت تا بازگردند و توبه نمایند».
و نیز روزی که با خاتمهای نیک و عملی نیکو، پروردگارش را ملاقات میکند. «هر کس ملاقات خدا را دوست داشته باشد، خداوند نیز ملاقات او را دوست دارد».
وبشرت آمالی بشخص هو الوری | ودار هی الدنیـا ویوم هو الدهـر |
«آرزوهایم را به شخصی مژده دادم که همه مردم است و به خانهای که تمام دنیاست و به روزی که تمام ایام و روزگاران است».
زندگینامه و سیرۀ اصحابy را مطالعه نمودم. در زندگی آنها پنج چیز یافتم که آنان را از دیگران متمایز مینماید:
اول: بیتکلفی و آسان گرفتن کارها و دوری از تکلف و سختگیری. ﴿وَنُیَسِّرُکَ لِلۡیُسۡرَىٰ ٨﴾ [الأعلی: ۸] «و تو را برای انجام کار آسان توفیق میدهیم».
دوم: دانش آنها، فراوان و خجسته و با عمل همراه بود و اضافه و حاشیه نداشت و دارای پیچیدگی، نبود. ﴿إِنَّمَا یَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْۗ﴾ [فاطر: ۲۸] «تنها بندگان دانای خداوند، از خدا میترسند».
سوم: اعمال قلبی آنها، بزرگتر و بیشتر از اعمال جسمی آنان بود. آنان، سرشار از اخلاص، انابت، توکل بر خدا، محبت و امید به خدا و ترس از او بودند و بر خلاف تصور ما، نماز و روزه نفلی خیلی زیادی نداشتند؛ حتی برخی از تابعین در انجام نوافل از آنها بیشتر میکوشیدند: ﴿فَعَلِمَ مَا فِی قُلُوبِهِمۡ﴾ [الفتح: ۱۸] «پس آنچه را که در دلهایشان بود، دانست».
چهارم: سرمایه و کالای دنیوی آنها اندک بود و از زیباییها و آراستگیهای دنیا، رویگردان بودند و این، به آنها آرامش و سعادت بخشیده بود: ﴿وَمَنۡ أَرَادَ ٱلۡأٓخِرَهَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعۡیَهَا﴾ [الإسراء: ۱۹] «و هرکس آخرت را بخواهد و برای آن تلاش نماید، در حالی که مؤمن است».
پنجم: جهاد، بر سایر اعمال صالح آنان غالب بود، تا جایی که نشانه و علامت آنها گردید. آنها، با جهاد، ناراحتیها و غمهای خود را برطرف مینمودند؛ چون جهاد، ذکر و عمل و جانفشانی و حرکت و خیزش است و مجاهد راه خدا از تمام مردم، خوشبختتر و آسوده خاطرتر و پاکیزهتر میباشد.
﴿وَٱلَّذِینَ جَٰهَدُواْ فِینَا لَنَهۡدِیَنَّهُمۡ سُبُلَنَاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَمَعَ ٱلۡمُحۡسِنِینَ ۶٩﴾ [العنکبوت: ۶۹] «و کسانی که در راه ما جهاد کردند، آنان را به راههای خود هدایت خواهیم کرد و خداوند، با نیکوکاران است».
در قرآن حقایق و سنتهایی بیان شده که از بین نمیرود و متحول نمیشود. من، آن دسته از این سنتها را که به سعادت انسان و آسایش خاطر او مرتبط است، بیان مینمایم:
هرکس، از خداوند یاری بخواهد، خداوند او را یاری میکند: ﴿إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ یَنصُرۡکُمۡ وَیُثَبِّتۡ أَقۡدَامَکُمۡ ٧﴾ [محمد: ۷] «اگر خدا را یاری کنید، خداوند، شما را یاری میکند و گامهایتان را استوار مینماید».
هر کس از خداوند بخواهد، خواستهاش را اجابت مینماید: ﴿ٱدۡعُونِیٓ أَسۡتَجِبۡ لَکُمۡۚ﴾ [غافر:۶۰] «مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم».
هر کس توبه کند و به سوی خدا بازگردد، خداوند متعال، توبهاش را میپذیرد: ﴿وَهُوَ ٱلَّذِی یَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَهَ عَنۡ عِبَادِهِۦ﴾ [الشوری: ۲۵] «و خداوند، ذاتی است که توبه بندگانش را میپذیرد». هر کس، از خداوند طلب آمرزش نماید، خداوند سبحان، او را میآمرزد: ﴿فَٱغۡفِرۡ لِی فَغَفَرَ لَهُۥٓ﴾ [القصص: ۱۶] «مرا بیامرز؛ پس او را بخشید».