وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
گرچه علما اجماع دارند که حاکم فقط خدای متعال است، اما در یک -و شاید بتوان گفت دو- مسأله باهم اختلاف دارند: نخست، این که آیا احکام خدای متعال فقط به واسطه‌ی رسولان وی شناخته می‌شود یا این که عقل هم این امکان را دارد که در ادراک آن‌ها مستقل عمل کند و این استقلال عقل بر چه اساسی ممکن می‌شود؟ دوم، این که اگر برای عقل ممکن باشد که بدون وساطت انبیا حکم خدا را درک کند، آیا این ادراک موجب ایجاد تکلیف و توابع آن، چون ثواب و عقاب در آخرت و مدح و ذم در دنیا هم می‌شود؟
علما در این دو مسأله اختلاف کرده‌اند و ما در این جا به اجمال آرای آنان را ذکر و سپس، رأی راجع از آن میان را بیان می‌کنیم[۱].
[۱]– نک: مرقاه الوصول وحاشیه الإزمیری، ۱/ ۲۷۶ به بعد؛ مسلم الثبوت و شرح آن فواتح الرحموت، ۱/ ۲۵ به بعد؛ المستصفی، غزالی ۱/ ۵۵؛ إرشاد الفحول، شوکانی، ص ۶ به بعد؛ التوضیح و شرح آن التلویح ۱/ ۱۷۲ به بعد. در اصول جعفریه هم نک به: القوانین، ابوالقاسم جیلانی؛ الفصول فی الاصول، شیخ محمد حسین بن محمد رحیم؛ تقریرات النائینی، ۲/ ۳۴ به بعد؛ الأرائک، شیخ مهدی، ص ۱۳۰ به بعد.