چه موقع مسافر نماز را شکسته می‌خواند؟

تا زمانی که مسافر از منطقه آبادی که از آن سفرش را آغاز می‌کند جدا نشود کوتاه کردن نماز و شکسته خواندن آن را شروع نمی‌کند. ابن المنذر گفته است:
«لَا أَعْلَمُ أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَصَّرَ فی سَفَرٍ مِن أَسْفارِهِ إِلاّ بَعْدَ خُرُوْجِهِ مِنَ الـمَدِیْنَهِ».
«من سراغ ندارم که پیامبر صلی الله علیه وسلم در هیچ یک از سفرهایش نماز را شکسته خوانده باشد مگر بعد از خروج از مدینه».
تا زمانی که شخص، مسافر بماند نمازش را شکسته می‌خواند. اگر به خاطر نیازی که انتظارش را می‌کشد اقامت گزید تا چهار روز حق دارد که نمازش را کوتاه کند و شکسته بخواند، سپس باید نمازش را کامل و تمام بخواند خواه نیازش بر آورده شود یا برآورده نشود، چون در صحیح بخاری و مسلم به ثبوت رسیده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم بامداد روز چهارم ذی الحجه وارد مکه شد، و روزهای چهارم و پنجم و ششم و هفتم در آنجا اقامت گزید و روز هشتم نماز صبح را خواند، سپس به سوی مدینه از مکه خارج شد. و در این چهار روز اقامت در مکه نمازهای خود را شکسته می‌خواند و عزم و اراده‌اش چنین بود که تا پایان اعمال حج در آنجا بماند و اقامت کند.
از این روایت بر می‌آید که اگر کسی قصد اقامت مدت معینی داشته باشد به دلیل همین روایت تا چهار روز تمام می‌تواند نمازهایش را شکسته بخواند، سپس بعد از آن نمازش را کامل و تمام می‌خواند، و بر او واجب است که بر آن مقدار ایام اقتصاد کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم بر آن اقتصاد کرده است. و بنا به قولی از شافعی چنین مسافری تا ۱۹ روز یا تا ۱۸ روز می‌تواند نمازش را شکسته بخواند. (در صحیح بخاری به روایت از ابن عباس م آمده است):
«أَقامَ النَّبِیُ صلی الله علیه وسلم فِی بَعْضِ أَسْفارِهِ تِسْعَ عَشَرهَ یُصَلّی رَکعَتَینِ فَنَحْنُ إِذا أَقَمْنا تِسْعَ عَشَرهَ نُصَلّی رَکعَتَینِ وَإِذا زِدْنا عَنْ ذِلکَ أَتْمَمْنا».
«پیامبر صلی الله علیه وسلم در یکی از سفرهایش ۱۹ روز اقامت گزید که در این مدت نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت می‌خواند، پس ما هرگاه ۱۹ روز اقامت می‌کردیم نمازهای چهار رکعتی را دو رکعتی می‌خواندیم و هرگاه بیش از آن می‌ماندیم از آن به بعد نمازهایمان را تمام و کامل می‌خواندیم».
(و در روایتی دیگر چنین است):
«أَقامَ رَسُولُ الله صلی الله علیه وسلم بِمَکَّه ثَمانِیَ عَشَرَه یَوماً مِنَ الفَتحِ لِأَنَّهُ أَرادَ حُنَیناً وَ لَم یَکُن ثَمَّ أَقامَ المقامَ».
«پیامبر صلی الله علیه وسلم ۱۸ روز در مکه اقامت کرد در سال فتح مکه چون قصد اقامت در آنجا را نداشت و می‌خواست به حنین برود و قصد ماندن در مکه را داشت..».