فرایض غسل

فرایض غسل دو چیز است: اول نیت غسل کردن چون پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت:
«إِنَّمَا الأَعمالُ بِالنِّیِّاتِ».
«ارزش اعمال با نیت تحقق می‌پذیرد».
نیت و قصد و اراده صرفا یک عل قلبی است و با شستن اولین جزء بدن تحقق می‌پذیرد و کیفیت آن به اینصورت است که شخص جنب قصد و نیت رفع جنابت یا برطرف کردن بی‌وضویی بزرگ (رفع حدث اکبر) را از همه بدن خود می‌کند. و زن پس از پاک شدن از خون ریزی حیض و نفاس قصد و نیت برطرف کردن ناپاکی و حدث و بی‌وضویی حیض و نفاس را می‌کند.
برای صحّت و درستی غسل شرط است که اول نجاست و ناپاکی را از بدن خویش دور سازد، بعد نیت غسل کند. چون آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم خطاب به زنی گفت: خون را بشوئید و خود را پاک کنید و سپس نماز بخوانید. بعضی شستن و ازاله نجاست را از جمله فرایض غسل دانسته‌اند ولی حقیقت آنست که شرط غسل است.
دومین فرض غسل رسیدن آب به ته موها و تمام پوست بدن است، چون پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت:
«تَحتَ کُلِّ شَعرٍَه جَنابَهُ فَبَلُّوا الشُّعُورَ وَ نَقُّوا البَشَرَهَ» (رواه أبوداود والترمذی وابن ماجه).
«زیر هرموئی از مویهای بدن جنابتی است پس همه موهای بدن را تر کنید و بشوئید و تمام پوست بدن را پاکیزه نمائید».
و در لفظ دیگری آمده است: به حقیقت در زیر هر موئی جنابتی وجود دارد، پس موی را بشوئید و پوست بدن را پاکیزه کنید. و پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت:
«مَنْ تَرَکَ مَوْضِعَ شَعْرَهٍ مِنْ جَنَابَهٍ لَمْ یَغسل‌ها فُعِلَ بِهِ کَذَا وَکَذَا مِنَ النَّارِ».
«هرکس در غسل جنابت جای یک موی را ناشسته بگذارد در آتش دوزخ با وی چنین و چنان می‌شود».
علی بن ابیطالب  گفت: به همین جهت از موی سرم بدم می‌آمد و با آن به دشمنی برخاستم و او موی سر خود را می‌تراشید. (احمد و ابوداود و ابن ماجه این سخن حضرت علی را ذکر کرده‌اند).
اگر آب غسل به زیر و ته مویهای بافته شده نرسد باز کردن آن‌ها واجب است، چون پیامبر صلی الله علیه وسلم گفته است: (موی‌ها را بشوئید و ترکنید) و (هرکس جای یک موی را ناشسته بگذارد…) و اما آنچه از ام سلمهک روایت شده که گفت: گفتم: ای رسول الله من عادت دارم که موی سر را ببافم آیا برای غسل جنابت آن‌ها را باز کنم؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت:
«إِنَّما یَکفیکِ أَن تَحثی عَلی رَأسِکِ حَثَیاتٍ ثُمَّ تَفِیضِی عَلَیهِ الماءَ فَتَطْهَرِینَ».
«برای تو کفایت می‌کند که سه بار بر سر خود آب بریزی سپس بر تمام بدن آب بریزی آنوقت تو پاک شده ای». (مسلم در صحیح خود آن را روایت کرده است).
مقصود از آن وقتی است که موی تنک و کم پشت باشد و بافتن آن مانع رسیدن آب به زیر آن‌ها و به پوست بدن نشود.
آنوقت همه احادیث در جای خود مورد عمل قرار می‌گیرند و باصطلاح جمع بین ادله می‌شود و تعارضی با هم ندارند.
و شستن تمام پوست بدن که ظاهر و آشکار است حتی آنچه که از سوراخ گوش‌ها و دگر شکافها و لابلای بدن و زیر پوست حلقه آلت تناسلی مرد که ختنه نشده و آن قسمت از آلت تناسلی زن که به هنگام نشستن برای قضای حاجت آشکار می‌شود، واجب می‌باشد.
و برطرف کردن مانیکور و لاک انگشتان و ناخن‌ها واجب است، چون مانع رسیدن آب به پوست بدن می‌شود به خلاف حنا و رنگ که تنها رنگ پوست را تغییر می‌دهند و مانع رسیدن آب به پوست نمی‌شوند.