عمرو بن عاص، خطیب و سخنران

حضرت عمرو بن عاص (رض) سخنرانی فصیح و زبان آور و از برجسته ترین خطباء نسل ابتدایی اسلام به شمار می آمد. یکی از این افراد که در یکی از سخنرانی های عمرو (رض) حضور داشته است می گوید: ( همراه پدرم به وقت نیمروز به قصد نماز جمعه، روانه شدیم. که در اواخر زمستان و به روزهایی اندک پس از(حمیم النصاری) بود نمازمان طولانی شد، ناگهان، مردانی تازیانه به دست در حالی که مردم را به عقب می راندند وارد شدند. لذا هراسیدم. گفتم: ای پدر! اینان چه کسانی اند؟! گفت: فرزندم! اینان پاسبانان و مأموران پلیس هستند. مؤذنان بانگ نماز دادند. عمرو بن عاص (رض) بر بالای منبر شد. در این هنگام مردی میانه بالا، کوتاه قامت با سری بزرگ، چهار شانه و درشت هیکل دیدم که لباسهایی آراسته به نقش و نگار بر تن داشت. گویا عقیقی است درخشان. ردا و جبه ای بر تن و عمامه ای بر سر نهاده بود. سپس آن چنان که سزاوار بود حمد و ثنای خداوند به جای آورد و بر پیامبر (ص) درود و تحیت فرستاد. مردم را پند و اندرز داد و امر و نهی کرد. و شنیدم که بر ادای زکات و پیوند خویشاوندی تشویق می نمود. و به میانه روی در امور، امر، و از بطالت و بیهوده کاری و کثرت عیال مندی(۱)، نهی می فرمود و در این باره گفت: (ای مردم! از چهار امر زیان آور، آسیب پذیر و رخنه دار به دور باشید. زیرا به بدبختی پس از آسایش و به تنگدستی بعد از گشایش و به مذلت پس از عزت می انجامد. از کثرت عیال و خوشگذرانی و تباه ساختن و بر باد دادن اندوخته و از هرزه درایی و قیل و قال جاهلانه و فارغ از واجب و تکلیف، اجتناب نمائید. و از آن سو، ناگزیر فرد را فرصتی و فراغتی می باید تا از جسمش مواظبت، و به امور فردی رسیدگی نماید و میان خود و ارضای شهواتش فاصله ای بنهد. و چون آهنگ مقاربت نمود، به نیت (تولید نسل) آمیزشی میانه در پیش گیرد. و لذا در فراغت حاصل شده، بهره اش را از علم و دانش اندوزی برگیرد. تا بدین سان از رسیدن به نیکی ها و پاداش عاری نماند و از باز شناختن حلال و حرام الهی غفلت و کوتاهی نورزد).