وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
عمرو همچنین، مسجد جامع عمرو بن عاص را در فسطاط که به نام او نامگذاری شده است، بنا کرد. این مکان پیش از آن یک کاروانسرا بود و هنگامی که مسلمانان پس از فتح اسکندریه به فسطاط باز گشتند، عمرو بن عاص(رض) از مالک آن خواست تا آن را به مسجدی تبدیل نماید. مالک کاروانسرا گفت: «این مکان را صدقه مسلمانان قرار می دهم». و کاروانسرا را به مسلمانان سپرد . در سال بیست ویک هجری مسجد جامع بنا نهاده شدکه طول آن ۵۰ ذراع و عرضش به ۳۰ ذراع می رسید.
گفته می شود که در ساخت و تعیین جهت قبله اش ۸۰ تن از صحابه نظارت داشته اند. تا آن زمان مسجد مزبور فاقد محراب بود. تا اینکه پس از رحلت عمرو محرابی میان گود در آن ساخته شد. این مسجد دارای دو در بود که روبروی خانه ی عمرو بن عاص (رض) قرارداشتند. همچنین دو در به سمت دریا و دو در دیگر در بخش غربی آن به چشم می خورد .چنان چه اگر بیننده ای از بیرون، واقع در خیابان چراغ فروشان به آن می نگریست ستونهای شرقی مسجد را در امتداد ستونهای غربی خانه ی عمرو بن عاص (رض) می یافت. طول مسجد از طرف قبله یکسان بود. مسجد سقفی با شیب تند داشت .
این مسجد فاقد حیاط بود، به طوری که مردم ناچار به صف بستن در فضای جلوی آن می شدند. فاصله ی مسجد تا خانه ی عمرو (رض) ۷ ذراع بود. و راهها از تمامی جوانب آن را در بر گرفته بودند. عمرو (رض) دست به ساخت منبری در آن زد. اما حضرت عمر (رض)، طی نامه ای که در آن عمرو (رض) را به تخریب منبر مصّمم ساخته بود، گفت: «بدان! همین که بر پا بایستی و مسلمانان برابر پاهایت قرار بگیرند، برایت کافی است» از این رو حضرت عمرو بن عاص (رض) آن را تخریب نمود.
پس از فتح مصر، عمرو بن عاص (رض) اهالی آنجا را در زمره اهل ذمه قرار داد و جزیه و خراج و مالیات برای شان مقرر نمود. و پیش از آن عمر بن خطاب (رض) را بر این امر مطلع ساخت. حضرت عمر (رض) نیز با این امر موافقت نمود. ولی در تقسیم اراضی در انتظار دستور حضرت عمر (رض) نماند عمر بن خطاب (رض) طی نامه ای به عمرو (رض) گفته بود:
«زمینها را به حال خود واگذار، تا زمانی که فرزندان و نوادگانشان بر سرآن با یگدیگر جدال نمایند.
یکی از ویژه اقدامات عمرو بن عاص (رض) در دوران عمارتش در مصر حفر کانال و آبراه در حوالی فسطاط است. این کانال مشهوربه خلیج امیرالمؤمنین بود. عمرو (رض) با گرد هم آوردن تعداد زیادی از کارگران، با حفر آبراه مسیر آن را از رود نیل به سمت دریای سرخ گرداند. هنوز از حفر کانال سالی سپری نشده بود که کشتیها در آن به حرکت در آمدند. و از طریق آن مواد غذایی دلخواه به سوی مکه و مدینه، باربری شد. این روند تا پس از عهد عمربن عبدالعزیز(رض) ادامه داشت. تا اینکه والیان پس از او، آن را به دست غفلت و فراموشی سپردند. و بارها به تصرف ریگزارها در آمد و از جریان باز ایستاد. به طوری که، از سمت (صلحا) دریای سرخ به شکل قسمت انتهایی دُم تمساح در آمد.اما مهمترین و بزگترین دستاورد عمرو بن عاص(رض) در عرصه های مدیریتی و عرصه هایی جز آن، درج لغت و زبان عربی و تثبیت و پی ریزی شالوده ی دین اسلام در سرزمینهای بزرگ آن روزگار چون مصر و لیبی و سرزمینهای اسلامی جز آن است.
فتح سرزمینهایی در خاور و باختر که امتداد آن در شرق از دریای عمان و خلیج فارس (خلیج عربی) تا بلاد شام در ساحل دریای مدیترانه در غرب می رسید. فتوحاتی که از نخستین روزهایش تا به امروز، ماندگاری خود را حفظ نموده است. و همچنان این جاودانگی را تا تحقق وعده ی الهی در جانشینی مؤمنان بر روی زمین، حفظ خواهد نمود. چه ، این فتح فتح قلوب بر اساس مبادئ و ایدئولوژی بود که بر اصول ثابتی چون زبان و دین بنا نهاده شده است. نه اینکه، با قهر و اجبار و قدرت سرنیزه ها رقم خورده باشد.