از دیدگاه فقیهان، حفظ سلامتی یکی از مقاصد و اهداف شریعت است
زیرا در تمامی احکام اسلامی به این هدف -یعنی حفظ بدن و سلامتی آن- بسیار توجّه شده و بلکه رکنی اساسی به شمار میرود.
به همین سبب، یکی از مهمترین دعاهای پیامبر صلی الله علیه وسلم این بود که از الله تعالی درخواست عافیت داشتند و بلکه آن را از لحاظ درجه و اهمّیت، پس از نعمت ایمان میدانستند. ایشان فرمودند: «اسْأَلُوا اللَّهَ العَفْوَ وَالعَافِیَهَ، فَإِنَّ أَحَدًا لَمْ یُعْطَ بَعْدَ الیَقِینِ خَیْرًا مِنَ العَافِیَهِ»[۱]؛ «از الله تعالی درخواست بخشش و عافیت نمایید، همانا به هیچ کس، پس از یقین [و ایمان، نعمتی] بهتر از عافیت و [سلامتی] داده نشده است.»
همچنین اینگونه دعا میکردند: «اللَّهُمَّ عَافِنِی فِی بَدَنِی، اللَّهُمَّ عَافِنِی فِی سَمْعِی، اللَّهُمَّ عَافِنِی فِی بَصَرِی، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ»[۲]؛ «پروردگارا! جسم، گوش و چشم مرا سالم بدار، فقط تو معبود [بر حق و قابل ستایشی].»
پزشک محمّد نزار دقر میگوید: «دیدگاه اسلام دربارۀ سلامتی با مفهوم معاصر آن همخوانی دارد؛ سلامتی از نظر پزشکی معاصر و جدید فقط به معنای خالیبودن از آفتها و بیماریها نیست، بلکه علاوه بر آن، نیاز است که اعضای فرد برای انجام تکالیفشان قدرت داشته باشند و باعث شوند که وی در برابر عوامل بسیاری از بیماریها مقاومت نماید.
بدون تردید این همخوانی و تطابق با آنچه پیامبر رحمت و مهربانی صلی الله علیه وسلم فرمودند، بسیار عجیب است؛ ایشان میفرمایند: «الْمُؤْمِنُ الْقَوِیُّ، خَیْرٌ وَأَحَبُّ إِلَى اللهِ مِنَ الْمُؤْمِنِ الضَّعِیفِ»[۳]؛ «مؤمن قوی بهتر و محبوبتر در نزد الله متعال از مؤمن ضعیف است.»
[۱]– سنن ترمذی، شمارۀ حدیث: ۳۵۵۸؛ آلبانی در صحیح و ضعیف سنن التّرمذی، شمارۀ حدیث: ۳۵۵۸ میگوید: «این حدیث حسن و صحیح است.»
[۲]– سنن ابی داود، شمارۀ حدیث: ۵۰۹۰؛ آلبانی در صحیح أبی داود، شمارۀ حدیث: ۵۰۹۰ چنین میآورد: «اسناد روایت مذکور حسن است.»
[۳]– صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۶۶۴؛ نک: روائع الطّبّ الإسلامی، محمّد نزار دقر، ج ۱، ص ۲٫