قرآن کریم بسیاری از صنعتهای ضروری زندگی را یادآور شده است؛
چنانکه در آیۀ زیر میخوانیم:
﴿وَأَنزَلۡنَا ٱلۡحَدِیدَ فِیهِ بَأۡسٞ شَدِیدٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ﴾ [الحدید: ۲۵]
«و آهن را نازل کردیم که در آن نیرویی سخت و منافعی برای مردم است.»
همچنین الله متعال بر پیامبرش؛ داود منّت گذاشته و میفرماید:
﴿وَأَلَنَّا لَهُ ٱلۡحَدِیدَ١٠ أَنِ ٱعۡمَلۡ سَٰبِغَٰتٖ وَقَدِّرۡ فِی ٱلسَّرۡدِۖ ﴾ [سبأ: ۱۰-۱۱]
«و آهن را برای او نرم کردیم. [و به وی دستور دادیم] که زرههای بلند [و فراخ] بساز و در بافتن [حلقهها] اندازه نگه دار.»
سابغات به معنای زرههاست. همچنین دربارۀ داود میفرماید که:
﴿وَعَلَّمۡنَٰهُ صَنۡعَهَ لَبُوسٖ لَّکُمۡ لِتُحۡصِنَکُم مِّنۢ بَأۡسِکُمۡۖ فَهَلۡ أَنتُمۡ شَٰکِرُونَ﴾ [الأنبیاء: ۸۰]
«و ساختن زره را به سبب [منفعت] شما به او آموختیم تا شما را از [آسیب] جنگهایتان محفوظ دارد، پس آیا شکرگزار هستید؟!»
الله ـ در مورد صنعت چرمسازی میفرماید:
﴿وَجَعَلَ لَکُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُیُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا یَوۡمَ ظَعۡنِکُمۡ وَیَوۡمَ إِقَامَتِکُمۡ﴾ [النّحل: ۸۰]
«و از پوست چهارپایان [نیز] برای شما خانههایی [خیمههایی] قرار داد که آن را در روز کوچکردنتان و روز اقامتتان، سبک مییابید.»
و دربارۀ حرفۀ تهیّۀ لباس و پوشش چنین فرموده است:
﴿وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِینٖ﴾ [النّحل: ۸۰]
«و از پشمهایش و کرکهایش و موهایش، اثاثیّۀ [خانه] و متاع [و اسباب و وسایل زندگی] تا مدّت معینی [برایتان] قرار داد.»
یعنی از پشم و کُرک و موی پوست آنها.
همچنین به انتخاب خانهها به عنوان جای سکونت اشاره نموده است:
﴿وَٱللَّهُ جَعَلَ لَکُم مِّنۢ بُیُوتِکُمۡ سَکَنٗا﴾ [النّحل: ۸۰]
«و الله برای شما از خانههایتان، جای آرامش [و سکونت] قرار داد.»
دربارۀ ساخت قصرها و کاخها میفرماید:
﴿وَبَوَّأَکُمۡ فِی ٱلۡأَرۡضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورٗا وَتَنۡحِتُونَ ٱلۡجِبَالَ بُیُوتٗاۖ ﴾ [الأعراف: ۷۴]
«و شما را در زمین مستقر ساخت، که در دشتهای آن قصرهایی بنا میکنید و در کوهها خانههایی میتراشید.»
به نوح فرمان میدهد که کشتی بسازد:
﴿وَٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡکَ بِأَعۡیُنِنَا وَوَحۡیِنَا﴾ [هود: ۳۷]
«و [اکنون] در جلوی دیدگان ما و به وحی ما، کشتی را بساز.»
در توصیف مؤمنان نمونه میفرماید:
﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِیهِمۡ تِجَٰرَهٞ وَلَا بَیۡعٌ عَن ذِکۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰهِ وَإِیتَآءِ ٱلزَّکَوٰهِ﴾ [النّور: ۳۷]
«مردانی که هیچ تجارت و خرید و فروشی آنان را از یاد الله و برپاداشتن نماز و ادای زکات غافل نمیکند.»
الله تعالی بیان نفرمود که این افراد تجارت نمیکنند، بلکه فرمود که تجارت، آنان را از یاد الهی و اقامۀ نماز غافل نمیسازد.
این آیات و آیات فراوان دیگری مردم را به کار و تلاش دعوت نموده و تشویق کرده و تأکید بر جواز استفاده از اسباب و کسب روزی حلال از طریق کارهای متفاوت دارد.[۱]
[۱]– نک: العمل عند المسلمین رؤیه حضاریه، ابراهیم مزینی، صص ۲۸- ۳۱٫