شجاعت
این صفت نیکو باعث عزّت نفس، دوری از ظلم و ستم، ترجیح اخلاق و صفات والا و نیز بخشش و انفاق اموال مورد علاقه میشود.
همچنین سبب فروخوردن خشم و بردباری میگردد، چون انسان بهوسیلۀ قدرت و شجاعت خویش، نفس را در اختیار گرفته و آن را از خشم و شتاب باز میدارد.[۱]
به همین سبب، پیامبر صلی الله علیه وسلم شجاع مورد پسند شرع را کسی دانستند که خودش را هنگام غضب کنترل نماید؛ ایشان میفرمایند: «لَیْسَ الشَّدِیدُ بِالصُّرَعَهِ، إِنَّمَا الشَّدِیدُ الَّذِی یَمْلِکُ نَفْسَهُ عِنْدَ الغَضَبِ»[۲]؛ «فرد قدرتمند واقعی [و شجاع] کسی نیست که بر دیگران غلبه میکند [و آنان را بر زمین میزند]، بلکه شجاع واقعی کسی است که خودش را در زمان خشم، کنترل مینماید [و براساس خشم خویش عمل نمیکند].»
شجاعت منحصر و محدود به میدانهای جنگ نیست، بلکه عامتر از این بوده و شامل شجاعت ادبی و زبانی؛ مانند بیان دیدگاه خود، آشکارنمودن حقیقت، اعتراف به اشتباه و پذیرش حقیقتی که روشن است، میشود.[۳]
[۱]– نک: مدارج السّالکین، ج ۳، ص ۳۹۴٫
[۲]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۶۱۱۴؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۶۰۹٫
[۳]– نک: رسائل الإصلاح، ج ۱، صص ۷۷- ۷۸٫