مفهوم لغوی «سیاسی»
سیاسی منسوب به سیاسه؛ مصدر فعل «ساسَ یَسوسُ» است.
سیاست و سَوس به معنای ریاست، طبیعت و سرشت است.
سیاست یعنی انجام یک کار به طور شایسته و لازم.
چنانکه گفته میشود: ساسُوهم سَوسًا، و زمانی که فردی را رئیس گروهی قرار دهند، میگویند: سَوَّسُوه، وأساسُوه. ساسَ الأمر سیاسهً؛ یعنی آن را انجام داد، وسَوَّسه القومُ؛ یعنی وی را رئیس و بزرگ خویش قرار دادند.
همچنین وقتی میگویند: سوَّسَ فلانٌ أمرَ بنیفلان؛ یعنی ادارۀ امورشان به وی سپرده شد.[۱]
در صحیح بخاری، از ابوهریره روایت شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «کَانَتْ بَنُو إِسْرَائِیلَ تَسُوسُهُمُ الأَنْبِیَاءُ، کُلَّمَا هَلَکَ نَبِیٌّ خَلَفَهُ نَبِیٌّ، وَإِنَّهُ لاَ نَبِیَّ بَعْدِی»[۲]؛ «پیامبران † ادارۀ امور بنیاسرائیل را بر عهده داشتند؛ هرگاه پیامبری از دنیا میرفت، پیامبر دیگری جانشینش میشد و قطعاً پس از من، پیامبری نیست.»
ابن اثیر میگوید: «تَسُوسُهُمُ الأَنْبِیَاءُ؛ یعنی ادارۀ امورشان را بر عهده داشتند، همانگونه که امیران و حاکمان چنین مسؤولیّتی در قبال مردم و رعیّت دارند.»[۳]
[۱]– نک: لسان العرب، ج ۶، ص ۱۰۸٫
[۲]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۳۴۵۵٫
[۳]– النّهایه فی غریب الحدیث، ج ۲، ص ۴۲۱٫