عذاب قبر دائمی است یا موقّتی؟
این عذاب بر دو نوع است:
أ- عذاب دائمی که آیۀ زیر بیانگر آن است:
﴿ٱلنَّارُ یُعۡرَضُونَ عَلَیۡهَا غُدُوّٗا وَعَشِیّٗاۚ وَیَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَهُ أَدۡخِلُوٓاْ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ أَشَدَّ ٱلۡعَذَابِ﴾ [غافر: ۴۶]
«[آن عذاب] آتش [دوزخ است] که هر صبح و شام بر آن عرضه میشوند و روزی که قیامت برپا میگردد [گفته میشود:] آل فرعون را در سختترین عذاب وارد کنید.»
در حدیثی که براء بن عازب س دربارۀ سؤال و فتنۀ قبر انسان کافر نقل نموده، چنین آمده است: «ثُمَّ یُفْتَحُ لَهُ بَابٌ إِلَى النَّارِ، فَینْظُرَ إِلَى مَقْعَدِه فِیهَا حَتَّى تَقُومَ السَّاعَهُ»؛ «سپس برایش دری به سوی آتش دوزخ باز میشود و او تا زمانی که قیامت فرا رسد، به جایگاهش در آنجا نگاه میکند.»
اندکی قبل، در این زمینه مطالبی بیان شد.
ب- نوعی از این عذاب تا مدّتی ادامه دارد و سپس قطع میشود: یعنی عذاب و مجازات برخی افراد که گناهانشان کم بوده و به اندازۀ جرمشان، عذاب میشوند و سپس تمام میگردد، همانگونه که مدّتی در دوزخ مجازات میگردند و سپس نجات مییابند.
گاهی اوقات نیز به سبب دعا، صدقه، پاداش حجّی که از برخی نزدیکانش به وی رسیده یا … عذابش قطع و تمام میشود.[۱]
[۱]– نک: الرّوح، صص ۱۵۱- ۱۵۴٫