شیوۀ نفوذ شیطان به دل انسان
این کار از طریق وسوسه صورت میگیرد. شیطان میتواند از طریقی که ما نمیفهمیم و از چگونگی آن خبر نداریم، به فکر یا دل انسان برسد و سرشتی که براساس آن آفریده شده است، وی را در این کار کمک مینماید؛ یعنی همان چیزی که وسوسه نامیده میشود و الله تعالی این مطلب را به ما بیان کرده است:
﴿ٱلۡوَسۡوَاسِ ٱلۡخَنَّاسِ۴ ٱلَّذِی یُوَسۡوِسُ فِی صُدُورِ ٱلنَّاسِ﴾ [النّاس: ۴- ۵]
«[شیطان] وسوسهگر بازپسرونده [به هنگام ذکر الله]؛ همان که در دلهای مردم وسوسه میکند.»
شیطان بر دل آدمی چسبیده و هرگاه که انسان غافل شود، او وسوسه میکند، ولی زمانی که الله متعال را یاد نماید، شیطان دور و پنهان میشود.
در صحیح بخاری و صحیح مسلم آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِنَّ الشَّیْطَانَ یَجْرِی مِن إبنِ آدم مَجْرَى الدَّمِ»[۱]؛ «همانا شیطان به مانند جریان خون، در [بدن] انسان جاری است.»
انسان اثر این وسوسه که باعث گمراهی وی شده و به انجام گناه تشویق نموده و از پیامدهایش غافل ساخته است را در دلش احساس میکند.
ابلیس با همین وسوسه، سیّدنا آدم ÷ را گمراه کرد و نیرنگ زد تا از آن درخت بخورد. الله میفرماید:
﴿فَوَسۡوَسَ إِلَیۡهِ ٱلشَّیۡطَٰنُ قَالَ یَٰٓـَٔادَمُ هَلۡ أَدُلُّکَ عَلَىٰ شَجَرَهِ ٱلۡخُلۡدِ وَمُلۡکٖ لَّا یَبۡلَىٰ﴾ [طه:۱۲۰]
«سپس شیطان او را به وسوسه انداخت؛ گفت: ای آدم! آیا [میخواهی] تو را به درخت جاودانگی و فرمانروایی بیزوال راهنمایی کنم؟!»[۲]
[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۳۱۰۷؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۱۷۴٫
[۲]– نک: عالم الجنّ والشّیاطین، صص ۶۷- ۹۱٫