ایمان به قدر و ارادۀ بنده

 ایمان به قدر و ارادۀ بنده

ایمان به تقدیر – چنانکه بیان شد- منافاتی با این ندارد که بنده در افعال اختیاری خویش، اراده و حقّ انتخاب و قدرت داشته باشد، زیرا شریعت و واقعیّت بیانگر این موضوع‌اند:

دلالت شریعت: ادلّۀ فراوانی در این باره وجود دارد؛ از جمله:

﴿فَمَن شَاءَ اتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِ مَآبًا﴾ [النّبأ: ۳۹]

«پس هر کس که بخواهد بازگشت‌گاهی به سوی پروردگارش برگزنید».

﴿فَأۡتُواْ حَرۡثَکُمۡ أَنَّىٰ شِئۡتُمۡۖ﴾ [البقره: ۲۲۳]

«پس هر گونه که بخواهید به کشتزار خود درآیید».

دلالت واقع و تجربه: هر انسانی می­داند که اراده و قدرتی بر انجام یا ترک برخی امور دارد و تفاوت آنچه با اراده­اش واقع می­شود؛ مانند راه­رفتن و آنچه غیر ارادی است؛ همچون لرزیدن را می­فهمد.

امّا اراده و قدرتش با اراده و قدرت الله تعالی حاصل می­شود، چون الله Uمی­فرماید:

﴿لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَسۡتَقِیمَ٢٨ وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِینَ﴾ [التّکویر: ۲۸-۲۹]

«برای کسی از شما که بخواهد راه راست در پیش گیرد. و شما نمی‌خواهید مگر آنکه پروردگار جهانیان بخواهد».[۱]

[۱]– منهاج السّنّه، ابن تیمیّه، ج ۲، صص ۱۰۹- ۱۱۲؛ التّبیان فی أقسام القرآن، ابن قیّم، صص ۴۵، ۱۶۶- ۱۶۹٫