گواهی حضرت علی به اینکه پیروانش قابلِ اعتماد نیستند و نباید بر آنها تکیه کرد
حضرت على در حالی که اصحابش را برای جنگ با شامیان بسیج میکرد فرمود: «نفرین بر شما! از بس شما را سرزنش کردم خسته شدم. آیا به جاى زندگى آخرت به زندگى موقت دنیا راضى گشتهاید؟ و به جاى عزت و سر بلندى، بدبختى و ذلت را برگزیدهاید؟ هر گاه شما را به جهاد با دشمن دعوت مىکنم چشمتان از ترس در حدقه دور مىزند؛ گویا ترس از مرگ عقلتان را ربوده و همچون مستانى که قادر به پاسخ نیستند از خود بىخود شده و سرگردان گشتهاید؛ و گویا عقلهاى خود را از دست دادهاید و درک نمىکنید. من هرگز و هیچگاه به شما اعتماد ندارم؛ اعتماد بر شما نیست که [در دفع دشمن] به شما تکیه شود و نه قبیله و یاران شرافتمندى هستید که دست نیاز به سویتان دراز گردد. به شتران بىساربان مىمانید که هر گاه از یکطرف گرد آیید، از سوى دیگر پراکنده مىشوید. به خدا سوگند، شما وسیله بدى براى افروختن آتش جنگ بر ضد دشمنان هستید. نقشهها براى شما مىکشند اما شما مرد کشیدن نقشهاى بر ضد آنان نیستید. دشمن به شما حمله مىکند و شهرها را از دستتان خارج مىسازد، و[لی] شما به خشم نمىآیید. دیده دشمن براى حمله به شما خواب ندارد، ولى شما در غفلت و بىخبرى به سر مىبرید. شکست از آنِ کسانی است که دست از یارى یکدیگر برمىدارند. به خدا سوگند، گمان مىکنم اگر جنگ، سخت درگیر شود و حرارت و سوزش مرگ به شما رسد از اطراف پسر «ابو طالب» جدا و پراکنده شوید، همچون جدایى سر از بدن. به خدا سوگند، کسى که دشمن را بر جان خویش مسلط گرداند که گوشتش را بخورد، استخوانش را بشکند و پوستش را جدا سازد،عجز و ناتوانى او بسیار بزرگ و قلب او بسیار کوچک و ناتوان است. اى شنونده، اگر تو هم مىخواهى در زبونى و ناتوانى مانند این چنین کسى باشى، باش. اما من به خدا سوگند، از پاى ننشینم و قبل از آنکه به دشمن فرصت دهم با شمشیر آبدار چنانضربهاى بر پیکر او وارد سازم که ریزههاى استخوانِ سر او بپرد، و بازوها و قدمهایش جداگردد؛ پس از آن، آنچه خداوند خواهد مىشود. طریق عدالت اى مردم، مرا بر شما و شما را بر من حقى است. اما حق شما بر من آن است که از خیر خواهىشما دریغ نورزم و بیت المال شما را در راه شما صرف کنم و شما را تعلیم دهم تا از جهلو نادانى نجات یابید و تربیتتان کنم، تا فرا گیرید؛ و اما حق من بر شما این است که در بیعت خویش با من وفادار باشید و در آشکارا و نهان، خیرخواهى را از دست ندهید؛ هر وقت شما را بخوانم اجابت نمایید و هر گاه فرمان دادم اطاعت کنید.»[۱۰۹].
[۱۰۹]- خطبه ۳۴.