خروج حاجی از مکه بدون طواف وداع، به این اراده که دوباره برای طواف وداع به مکه باز می‌گردد

ما از ساکنان شهر جده هستیم، در سال گذشته به حج آمدیم و بجز طواف وداع، بقیه‌ی مناسک را انجام دادیم، اما طواف وداع را برای آخر ذی‌حجه موکول نمودیم و پس از کاهش ازدحام به مکه برگشتیم و طواف وداع را انجام دادیم، آیا حجمان صحیح است؟

 

الحمدلله،

هرگاه انسان حج کند و طواف وداع را به وقت دیگری به تأخیر بیندازد حجش صحیح و بدون اشکال است و بر او لازم است که به هنگام خروج از مکه طواف وداع را انجام بدهد؛ حج کننده اگر از ساکنان غیر مکه، امثال جده، طایف، مدینه و… باشد، اجازه‌ی خروج ندارد مگر بعد از هفت شوط طواف وداع، البته باید گفت که در طواف وداع، سعی وجود ندارد. و چنانچه شخص بدون طواف وداع مکه را ترک نموده نزد جمهور علما بر او دم واجب می‌شود که باید آن را در مکه ذبح نموده و گوشتش را در میان ناداران و مستمندان توزیع نماید و حج او صحیح و بدون اشکال می‌شود، و این رأی جمهور اهل علم است.

خلاصه این که: طواف وداع طبق صحیح‌ترین اقوال، عبادتی واجب است و از ابن عباس رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ روایت است که ایشان گفته‌اند: «مَنْ تَرَکَ نُسُکاً أوْ نَسِیَهُ فَلْیُرِقْ دَمَاً»«موطا مالک» ۱/۳۹۷، ۴۱۹ (۸۹۰، ۹۴۰)،

«هر کس واجبی از واجبات حج را ترک دهد یا فراموش کند باید حیوانی ذبح کند».

با توجه به این که حاجی یک نُسک را عمداً ترک می‌دهد بر او واجب است که حیوانی را در مکه ذبح نموده و آن را در بین ناداران و مستمندان تقسیم کند. و برگشت مجدد او به مکه این فدیه را از او ساقط نمی‌گرداند. این رأی، گزیده‌ی آرای علما می‌باشد و نزد من ارجح است.

 

شیخ ابن باز – فتاوای متعلق به احکام حج، عمره و زیارت ص(۱۲۶) .