اهل سنت و الجماعت باور دارند که ترک این شعیره بزرگ سبب نزول عذاب خدا میگردد و ترک آن موجب میشود تا مردم مستحق لعنت الهی قرار بگیرند، و ترک آن از مهمترین عوامل شیوع فساد و انحراف در حیات امت است و خداوند متعال میفرماید: ﴿فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَیۡنَا ٱلَّذِینَ یَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِینَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۢ بَِٔیسِۢ بِمَا کَانُواْ یَفۡسُقُونَ﴾ [الأعراف: ۱۶۵].
«و هنگامی که آنچه را بدان تذکر داده شده بودند، فراموش کردند، کسانی را که از بدی باز میداشتند و از منکر نهی میکردند نجات دادیم، و کسانی را که ستم کردند به سبب فسق و تمردی که میکردند به عذاب سختی گرفتار کردیم».
و میفرماید: ﴿لُعِنَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ مِنۢ بَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِیسَى ٱبۡنِ مَرۡیَمَۚ ذَٰلِکَ بِمَا عَصَواْ وَّکَانُواْ یَعۡتَدُونَ* کَانُواْ لَا یَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنکَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا کَانُواْ یَفۡعَلُونَ﴾ [المائده: ۷۸-۷۹].
«کسانی از بنیاسراییل که کفر ورزیدند، بر زبان داود و عیسی پسر مریم نفرین شدند، این بدان خاطر بود که آنان سرکشی میکردند و از حد میگذشتند. آنان یکدیگر را از منکری که انجام میدادند باز نمیداشتند، چه کار زشتی میکردند!؟».
و اهل سنت و الجماعت معتقدند امر به معروف و نهی از منکر باید با نرمی باشد و با حکمت و موعظه حسنه به راه خدا دعوت داده شود، چنان که خداوند متعال میفرماید: ﴿ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِٱلۡحِکۡمَهِ وَٱلۡمَوۡعِظَهِ ٱلۡحَسَنَهِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِی هِیَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِینَ﴾ [النحل: ۱۲۵].
«(مردم را) با حکمت و اندرز نیکو و زیبا به راه پروردگارت فراخوان و با ایشان به شیوهی نیکوتر و بهتر گفتگو کن. بیگمان پروردگارت به حال کسیکه از راه او گمراه و منحرف میشود آگاهتر، و او به راه یافتگان داناتر است».
و میگویند وقتی انسان در امر به معروف و نهی از منکر از سوی مردم مورد اذیت و آزار قرار گرفت باید صبر کند، چنان که خداوند متعال میفرماید: ﴿یَٰبُنَیَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰهَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِ وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَآ أَصَابَکَۖ إِنَّ ذَٰلِکَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ﴾ [لقمان: ۱۷].
«ای فرزندم! نماز را برپایدار و به کار نیک دستور بده و از کار بد بازدار و در برابر آنچه به تو میرسد شکیبا باش که این از کارهای سترگ است».
و اهل سنت و الجماعت وقتی وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را انجام میدهند در ضمن آن به اصلی دیگر ملتزم هستند و آن اصل، حفاظت بر وحدت و همدلی و دور انداختی تفرقه و اختلاف است. و اهل سنت و الجماعت معتقدند که هر مسلمانی باید به بهترین شیوه مورد نصیحت و خیرخواهی قرار گیرد، و رسول خدا صلی الله علیه وسلم میفرماید: «این نصیحت است» گفتم: برای چه کسی؟ گفت: «برای خدا و کتابش و پیامبر و حکام مسلمین و عموم مسلمانها»[۱].
و معتقدند در راستای نیکوکاری و تقوا همکاری و تعاون واجب است، چنان که خداوند متعال میفرماید: ﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِیدُ ٱلۡعِقَابِ﴾ [المائده: ۲].
«و یکدیگر را بر نیکی و پرهیزگاری کمک نمایید و همدیگر را بر انجام گناه و تجاوز یاری نکنید. و از خدا بترسید، همانا خدا کیفر شدیدی دارد».
[۱]– مسلم.