حسادت دراحادیث نبوی

حسادت دراحادیث نبوی

در حدیث آمده است که:

(هیچ کس از سه چیز، نجات پیدا نمی کند ـ و حداقل یکی از آنها در هر انسانی وجود دارد ـ که عبارتند از: حسد، گمان بد، فال بد گرفتن. و اکنون به شما راه های مبارزه با آنها را می گویم: اگر حسد ورزیدی، دشمنی مکن. اگر به چیزی گمان بد کردی، آنرا عملی مکن. اگر در مورد کاری، فال بد گرفتی، آن را به انجام برسان.) ابن ابی الدنیا این حدیث را از ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده است.
در کتب سنن (ابن ماجه، ترمذی، نسائی و ابوداوود) از پیامبر روایت شده لست که فرمود:

(بیماریهای امتهای پیشین در میان شما نیز نفوذ کرده است که عبارتند از: حسد و بغض. و اینها، تراشنده و از بین برنده اند. نمی گویم که موها را می تراشند بلکه اینها دین انسان را می تراشند و از بین می برند).

پیامبر ا کرم حسد و بغض را بیماری نامیده است همچنانکه بخیلی را بیماری نام نهاده و فرموده است:
«و أی داء أکبر من البخل». (و چه بیماری ای از بخل، بزرگتر است؟)
پس باید اینها را درد و بیماری دانست.
در حدیث دیگری پیامبر اکرم می فرماید: «أعوذ بک من منکرات الأخلاق و الأهواء و الأدواء». (پروردگارا! از اخلاق و هواها و بیماریهای زشت به تو پناه می برم). خداوند در مورد رسول الله (صلی الله علیه وسلم) می فرماید:
{لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ } [قلم:۴] (ای پیامبر! تو دارای اخلاق بس پسندیده و بزرگ هستی).

ابن عباس رضی الله عنهما و ابن عیینه و احمد بن حنبل می فرمایند که: {خلق عظیم} به معنای دین عظیم و بزرگ است. در روایتی دیگر از ابن عباس رضی الله عنهما آمده که: {خلق عظیم} به معنای دین اسلام است. عایشه رضی الله عنها می فرماید: اخلاق پیامبر خدا قرآن بود. حسن بصری رحمه الله می گوید: اخلاق و آداب قرآنی، همان خلق عظیم است.
هوس، یک چیز عارضی است اما بیماری، چیزی است که قلب را بدرد می آورد و باعث فساد آن می شود. در حدیث قبلی، حسد در کنار بخل ذکر شده بود. زیرا شخص حسود دوست ندارد که فضل خداوند بجز خودش، شامل کسی دیگر هم بشود. و به تدریج، حسودیش به بغض و کینه تبدیل می شود. او دوست دارد نعمت خدا از شخص محسود زایل شود ولی تا خداوند نخواهد، هیچ اتفاقی نمی افتد. بخاطر همین است که خود حسود دست به کار می شود تا به او (محسود) ضرر و زیانی برساند. چنانچه قرآن در مورد امت های گذشته، می فرماید:
{بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا } [جاثیه:۱۷] (بعد از آنکه علم و آگاهی ـ از حقیقت دین و احکام آن ـ پیدا کردند در این هنگام به سبب برتری جویی و عداوت و حسادت، با یکدیگر، اختلاف کردند).
اختلافشان به علت عدم علم و جهلشان نبود بلکه آنها حق را می شناختند، ولی بعضی از آنها به سبب حسادت، به دیگران تجاوز و بغاوت کردند.

انس بن مالک رضی الله عنه می گوید که نبی اکرم فرمود: «لا تحاسدوا ولا تباغضوا ولا تدابروا ولا تقاطعوا وکونوا عباد الله اخوانا. ولا یحل لمسلم أن یهجر أخاه فوق ثلاث لیال، یلتقیان فیصد هذا ویصد هذا وخیرهما الذی یبدأ بالسلام». (نسبت به همدیگر حسادت نورزید و بغض نداشته باشید و با همدیگر دشمنی نکنید و به یکدیگر پشت نکنید، و بندگان حقیقی خداوند باشید و به با یکدیگر برادروار زندگی کنید. برای انسان مسلمان، جایز نیست که بیش از سه روز با برادر مسلمانش قطع رابطه کند. طوری که با هم روبرو بشوند، هر کدام چهره اش را برگرداند. و بهترین آن دو نفر، کسی که ابدا سلام کند).

در حدیثی دیگر انس بن مالک رضی الله عنه می گوید: پیامبر اکرم فرمود: «و الذی نفسی بیده لا یؤمن أحدکم حتى یحب لأخیه ما یحب لنفسه».
(سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست که هیچ یک از شما مومن به شمار نمی رود تا زمانی که آنچه را که برای خود دوست دارد دوست داشته باشد).
خداوند نیز می فرماید:
{مِنْکُمْ لَمَنْ لَیُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْکُمْ مُصِیبَهٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیَّ إِذْ لَمْ أَکُنْ مَعَهُمْ شَهِیدًا (۷۲) وَلَئِنْ أَصَابَکُمْ فَضْلٌ مِنَ اللَّهِ لَیَقُولَنَّ کَأَنْ لَمْ تَکُنْ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُ مَوَدَّهٌ یَا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِیمًا } [نساء:۷۳،۷۲] (در میان شما گروهی هستند که ـ منافقند و خویشتن را جزو شما قلمداد می نمایند و به جهاد نمی روند و ـ سستی می کنند و دیگران را نیز سست می نمایند و از جنگ باز می دارند. پس اگر مصیبتی به شما رسید می گویند: براستی خداوند به ما لطف فرمود که جزو آنان نبودیم و ـ در جنگ ـ شرکت نداشتیم. و اگر رحمت خدا شامل حالتان شد ـ و پیروزی و غنیمتی به شما دست داد ـ درست مثل اینکه هرگز میان شما و ایشان مودت و دوستی نبوده،
می گویند: ای کاش ما هم با آنها می بودیم و ـ از این پیروزی و دستاورد فراوان غنیمت ـ بسی بهره می بردیم).