زید بن ارقم وابن حزم اندلسی چگونه افردی بودند؟ ‏

زید بن ارقم وابن حزم اندلسی چگونه افردی بودند؟ لطفا شخصیت این اشخاص را از نظر علمای اهل سنت بررسی کنید؟

الحمدلله،

زید ابن ارقم رضی الله عنه یکی از اصحاب بزرگوار رسول الله صلی الله علیه وسلم است. او از انصار و اهل مدینه بود و بر خلاف اهل بدعت از شیعه و غیر آنها که با جعل روایات دروغین و کاشتن تخم کینه در بین مردم نسبت به بزرگوارترین انسانها پس از انبیاء سعی دارند تا اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم را انسانهایی منافق و دروغگو و دشمن دین معرفی کنند (والعیاذبالله) و بغض نسبت به آنها را از دین فاسد خود می دانند؛ از نظر اهل سنت و جماعت اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از پیامبران و رسولان الهی، بالاترین شان و منزلت را در بین انسانها دارند و حتی از حواریون عیسی علیه السلام نیز والا مقامتر هستند زیرا الله تعالی از آنها راضی و خشنود است؛ همچنانکه می فرماید:

{وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ}( توبه ۱۰۰)

«پیشی گیرندگان آغازین از مهاجر و انصار و کسانی که به نحو احسن از آنها پیروی کردند خداوند از آنها راضی و آنها نیز از پروردگار خویش راضی هستند و برای آنها باغهایی است که از زیر آن نهرها جاری است در آن برای همیشه می مانند و آن رستگاری بزرگ است» و می فرماید:{لَقَدْ رَضِیَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ إِذْ یُبَایِعُونَکَ تَحْتَ الشَّجَرَهِ}( فتح ۱۸)

«به تحقیق خداوند از مؤمنانی که در زیر درخت با تو بیعت نمودند راضی شد»

و می فرماید:{لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِینَ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَیَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ**وَالَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِیمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حَاجَهً مِمَّا أُوتُوا وَیُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَهٌ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ**وَالَّذِینَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ}( حشر ۸- ۱۰)

«اختصاص به فقیران مهاجری دارد که از دیار و اموالشان رانده شدند فضل و خشنودی خدا را می‌خواهند و خدا و پیامبرش را یاری می دهند اینها همان راستگویانند. و کسانی که قبل از آنها در مدینه بودند و ایمان آوردند هرکس را که به سوی آنها کوچ کرده دوست دارند و در دلهایشان نسبت به آنچه به آنها داده شده حسدی نمی یابند هرچند خودشان محتاج و نیازمند هستند آنها را بر خود مقدم می‌دارند و هرکس از بخیلی و حریصی نفس خود مصون ماند آنها هستند که رستگار می شوند و کسانی که بعد از آنها آمدند و می گویند: پروردگارا بر ما و بر برادران ما که در ایمان بر ما پیشی گرفتند ببخش و درگذر و در دلهایمان نسبت به کسانی که ایمان آورده اند کینه ای مگذار پروردگارا همانا تو رئوف و مهربانی».

این آیات بزرگوار بر فضل و بزرگی صحابه و ستایش مهاجرین و انصار، اهل بدر، اهل بیعت رضوان کسانی که زیر درخت با پیامبر صلی الله علیه وسلم بیعت نمودند و هر آنچه از شرف و بزرگی صحابه بدست می آید، و وصف کسانی است که بعد از آنها آمدند به اینکه برای گذشتگان از صحابه طلب استغفار می کنند و از الله تعالی می خواهند که در دلهایشان کینه ای نسبت به کسانی که ایمان آورده اند قرار ندهد، دلالت دارد.

همچنانکه این آیات و آیات دیگر که قابل شمارش نیستند بر راضی بودن از آنها و بشارتشان به بهشت و رسیدن به رستگاری بزرگ و مدح و ستایش آنها و ذکر بعضی از صفات آنها از جمله، دوستی،ایثار، جوانمردی، بخشش، محبت برادران مسلمانشان، و نصرت دادن دین خدا و چیزهای دیگر از اوصاف بزرگ و ذکر زیبا از آنچه در وجود آنها بود، دلالت می نماید.

آنها سبقت گیرندگان در اسلام و پرچم هدایت و چراغ تاریکی هستند و ایشان کسانی هستند که در راه خدا به بهترین شیوه جهاد نمودند و از آزمایش به بهترین شیوه در حمایت و پشتیبانی از کیان اسلام در آمدند تا آنجا که خداوند بر دست آنها در زمین دین را ثابت و استوار گرداند. پس کسی که از مقام و منزلت آنها بکاهد یا به آنها دشنام دهد یا به یکی از آنها دشنام دهد او از بدترین مخلوقات است زیرا عمل او تجاوز و دست درازی به تمام دین است. و هرکس آنها را کافر یا معتقد به مرتد بودن آنها باشد پس او اولی تر به کفر و رده است زیرا هرکس بعد از آنها هر عملی انجام دهد هرگز به درجات پایین آنها نیز نخواهد رسید. در صحیحین از ابوسعید خدریس ثابت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:«لَا تَسُبُّوا أَحَدًا مِنْ أَصْحَابِی فَإِنَّ أَحَدَکُمْ لَوْ أَنْفَقَ مِثْلَ أُحُدٍ ذَهَبًا مَا أَدْرَکَ مُدَّ أَحَدِهِمْ وَلَا نَصِیفَهُ»«اصحاب مرا دشنام ندهید. زیرا اگر یکی از شما به اندازه کوه احد، طلا انفاق کند، با یک یا نصف مدی که اصحاب من انفاق می کنند، برابری نمی کند(مد، پیمانه ای است که برخی آنرا به اندازه پُری دوکفِ دست دانسته اند)». بخاری(۳۶۷۳)

حدیث بر تحریم دشنام دادن اصحاب رضی الله عنهم دلالت دارد و تأکید دارد بر اینکه هیچکس به درجه آنها نمی رسد گرچه هر عمل بزرگی را انجام دهد.

بر مسلمانان واجب است که به عدالت آنها معتقد و از آنها راضی باشند و از مشاجرات بین آنها دست بردارند و در اختلافی که بین آنها روی داده داخل نشوند نهانی های آنها را به خداوند متعال بسپارند. عمر بن عبدالعزیز: می گوید:(أولئک قوم طهر الله أیدینا من دمائهم، فلنطهر ألسنتنا من أعراضهم) «آنها دسته‌ای بودند که خداوند دست ما را از خونشان محفوظ نمود پس زبانمان را از ایراد گرفتن آنها بپرهیزیم».

خلاصه سخن اینکه اهل سنت تمام اصحاب را دوست دارند و به منازل و جایگاهی که استحقاق آن را دارند از روی عدل و انصاف و نه از روی تعصب و آرزو می دهد. که تمام تعصب و آرزو از ظلمی است که از حد گذشته است و اکاذیب و دشنام اهل بدعت را مردود می کنند و از آنهایی که نسبت به صحابه رضی الله عنهم بی ادب هستند اعلام بیزاری می جویند و به حقانیت خشنودی الله و رسول نسبت به صحابه ایمان دارند و با دروغها و دادن نسبتهای زشت به آنها که بیشتر لایق خود اهل بدعت است مخالفت می کنند.

و زید ابن ارقم رضی الله عنه نیز یکی از این اصحاب بزرگوار است که در راه نشر توحید و دین اسلام مجاهدتها و سختی های زیادی را در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه وسلم و خلفای راشدین متحمل شد؛ خداوند از او راضی و خشنود باد و ما را توفیق فرماید که راه این بزرگوار و بقیه اصحاب را ادامه دهیم. آمین

اما در مورد امام ابن حزم اندلسی؛ ایشان یکی از علمای بزرگوار قرن چهارم و پنجم هجری هستند که اهل اندلس اسلامی (اسپانیای امروزی) بودند. ایشان متولد (۳۸۴ – ۴۵۶هـ، ۹۹۵ – ۱۰۶۳م) هستند. ایشان در شهر قرطبه بدنیا آمدند و در مورد اصل و نسب ایشان چند رای وجود دارد؛ برخی گفته اند که اصلیت او به فارس بازمی گردد و برخی او را عرب الاصل و برخی اسپانیایی دانسته اند.

ایشان در ابتدا تابع مذهب شافعی بودند ولی بعدها خود از مذهب خاصی پیروی نکرد و بیشتر تابع نصوص بود و لذا بوی ابن حزم ظاهری نیز میگویند.

و آثار زیادی را تالیف کرده اند و ازجمله مشهورترین آنها عبارتند از:

الفِصَل فی المِلَلْ والأهواء والنِّحَل؛ طوق الحمامه؛ جمهره أنساب العرب؛ نُقَطُ العروس؛ ورسالته فی بیان فضل الأندلس وذکر علمائه؛ الإمامه والخلافه؛ الأخلاق والسیر فی مداواه النفوس والمحلّى بالآثار؛ الإحکام فی أصول الأحکام.

متاسفانه برخی در عهد ایشان با وی دشمنی و حسادت بردند و نسبت به خشم گرفتند و او را نزد حاکم و مردم عوام زشت نمودند؛ و حتی برخی از مولفات ایشان را سوزاندند!

سرانجام در سال چهارصد و پنجاه و پنج قمری ‏و در عمر هفتاد و دو سالگی در شهر “منتلیشم” از بلاد اندلس وفات کردند.(منبع: الموسوعه العربیه العالمیه Global Arabic Encyclopedia)

اگر می خواهید معلومات بیشتری از زندگی این عالم ارجمند بدانید، به مقاله ی ” ‏زندگینامه ی امام علی ابن حزم ” از سایت مراجعه کنید.

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلى آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلى یوم الدین