رد این ادعا که لفظ “حی علی خیر العمل” در اذان در زمان خلافت امیرالمومنین عمر کنار ‏گذاشته شده است!‏

آیا واقعیت دارد که در دوران پیامبر در هنگام اذان لفظ حی علی خیر العمل گفته میشد ولی بعد از وفات آنحضرت ودر زمان خلافت امیرالمومنین عمر کنار گذاشته شده است؟

الحمدلله،

برای چنین ادعایی مدرک و سند صحیح لازم است و با گفته و قولی چنین امری ثابت نمی شود، و آنچه که معلوم است، بدعت بودن این عبارت (حی علی خیر العمل) در اذان است و آنچه که در مورد اذان در صدر اسلام ثابت شده است برخلاف این بدعت است.

و پدید آمدن این بدعت نزد تشیع مربوط است به زمان صفویان در ایران که آنها عبارات  (أشهد أن علیاً حجه الله یا ولی الله ، حی علی خیر العمل) را به اذان افزودند و قبل از آن در هیچ منبع صحیحی مشابه این بدعت وجود نداشت.

آنچه که در مورد اذان وارد شده است:

عبدالله بن زید بن عبد ربه گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم خواست که (هنگام نماز) ناقوس زده شود اما به خاطر مشابهت با نصاری این کار را ناپسند می‌دانست، شبی در خواب دیدم که مردی به دورم می‌گشت، دو لباس سبز بر تن و ناقوسی در دست داشت به او گفتم ای بنده خدا آیا این ناقوس را می‌فروشی؟ گفت با آن چه کار داری؟ گفتم با آن مردم را به نماز فرا می‌خوانیم. گفت : آیا تو را به چیزی بهتر از آن راهنمایی نکنم؟ گفتم بله. گفت : بگو : الله أکبر الله أکبر، الله أکبر الله أکبر، أشهد أن لا إله إلا الله، أشهد أن لا إله إلا الله، أشهد أن محمدا رسول الله، أشهد أن محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی الفلاح، الله اکبر، الله اکبر، لا إله إلا الله».

(عبدالله) گفت : سپس آن شخص اندکی درنگ کرد و گفت : اگر برای نماز اقامه کردی بگو : الله أکبر الله أکبر، أشهد أن لا إله إلا الله، أشهد أن محمد رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، قد قامت الصلاه، قد قامت الصلاه، الله أکبر، الله أکبر، لا إله إلا الله.

گوید : صبح وقتی بیدار شدم نزد رسول اللهr رفتم و آنچه را در خواب دیده بودم برایش بازگو کردم. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (إن هذه الرویا حق إن شاء الله) «إن شاء الله این رؤیا (خواب) حق است». سپس دستور داد که اذان گفته شود، و از آن پس بلال مولای ابوبکر به همین صورت اذان می‌گفت.نسایی

از ابومحذوره روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم أذان رابه او آموزش داد و در آن آمده :

حی علی الفلاح، حی علی الفلاح، الصلاه خیر من النوم،الصلاه خیر من النوم، (این جمله) در اذان اول صبح (گفته شود)، الله أکبر، الله أکبر، لا إله إلا الله).نسایی

امیر صنعانی در «سبل السلام» (۱۲۰/۱) از ابن رسلان نقل کرده است :

مشروعیت تثویب فقط در اذان اول صبح است چون برای بیدار کردن کسانی است که خوابیده‌اند اما اذان برای اعلام دخول وقت و فراخواندن مردم به نماز است. – أه‍.

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین