اهل سنت و الجماعت در مورد هیچ کس از اهل قبیله به یقین نمیگویند که جهنمی است یا بهشتی، هر کس که میخواهد باشد مگر کسانی که رسول اکرم صلی الله علیه وسلم جهنمی بودن یا بهشتی بودن آنها را بیان کرده است و بلکه اهل سنت کارشان را به خدا وامیگذارند و برای نیکوکار امید پاداش و در مورد گناهکاران میترسند که در معرض عذاب قرار گیرند[۱].
از این رو آنان برای کسانی که رسول خدا صلی الله علیه وسلم گواهی داده که بهشتی یا جهنمیاند گواهی میدهند که بهشتی هستند یا جهنمی.
و اهل سنت برای ده نفری که رسول خدا آنها را به بهشت نوید داده، گواهی میدهد که بهشتی هستند، رسول اکرم صلی الله علیه وسلم میفرماید: «ابوبکر در بهشت است، عمر در بهشت است، عثمان در بهشت است، و علی در بهشت است، و طلحه در بهشت است، و زبیر در بهشت است، و عبدالرحمانبنعوف در بهشت است، و سعدبنابیوقاص در بهشت است، و سعیدبنزید در بهشت است، و ابوعبیدهبنجراح در بهشت است»[۲].
و بسیاری از صحابه رضی الله عنهم به بهشت مژده داده شدهاند مانند عکاشهبن محصن، عبداللهبن سلام، الیاسر، بلالبن ابیریاح، جعفربنابیطالب، عمروبن ثابت، زیدبنحارثه، عبداللهبنرواحه، اسماء بنت ابیبکر، فاطمهبنتاسد، امعماره، امایمن، و فاطمه دختر سرول الله صلی الله علیه وسلم و خدیجهبنتخویلد، و عایشه و صفیه، و حفصه، و همه همسران آن پیامبر و علاوه از اینها تعداد زیادی از صحابه هستند که به بهشت مژده داده شدهاند. رضی الله عنهم اجمعین.
و اما کسانی که نصوص وارد شده که اهل جهنم هستند، اهل سنت به جهنمی بودن آنها گواهی میدهند. از آن جمله ابولهب عبدالعزیبنعبدالمطلب، و همسرش امجمیل اروی بنتحرب، و ابوجهل و امیهبن خلف، و ابیبنخلف، و عبداللهابیبن سلول و دیگر کسانی که این امر در مورد آنها ثابت است و اهل سنت و الجماعت معتقدند که بهشت برای هیچ کس ـ هر کس که باشد ـ واجب نیست گرچه عمل و کردارش نیکو باشد مگر اینکه لطف و احسان خدا شامل او شود و آنگاه او به لطف و احسان خداوند وارد بهشت میشود.
خداوند متعال میفرماید: ﴿وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَیۡکُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ مَا زَکَىٰ مِنکُم مِّنۡ أَحَدٍ أَبَدٗا وَلَٰکِنَّ ٱللَّهَ یُزَکِّی مَن یَشَآءُۗ وَٱللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٞ﴾ [النور: ۲۱].
«و اگر فضل و رحمت الهی شامل نمیشد هرگز فردی از شما پاک نمیگردید، ولی خداوند هر کس را که بخواهد پاک میگرداند، و خدا شنوای آگاه است».
و رسول اکرم صلی الله علیه وسلم میفرماید: «هیچ کس را عمل او وارد بهشت نمیکند» گفتند: و نه شما؟ ای رسول الله! فرمود: «و نه من، مگر اینکه پروردگارم مرا با رحمت بپوشاند»[۳].
[۱]– از این رو در مورد هیچ کس که کشته شده یا مرده حکم نمیشود که او شهید است، چون نیت هر کس را خدا میداند و درست این است که گفته شود ما از خدا برای او شهادت میخواهیم و انشاءالله او را شهید گمان میبریم ـ و برای خدا هیچ مس را تزکیه نمیکنیم ـ و این کلمات را به صورت دعا بگوید نه با صیغه قطعی چون سخن قطعی گفتن، سخن گفتن در مورد خدا بدون علم و آگاهی است.
[۲]– صحیح سنن ابوداود آلبانی.
[۳]– مسلم.