حکم بیرون رفتن زن از خانه بدون آنکه نیازی داشته باشد

س: بسیاری از زنها اگر کاری داشته باشند یا نداشته باشند به بازار می روند، و گاهی بدون محرم به بازار می روند… در این مورد چه می فرمائید؟
ج: تردیدی نیست که ماندن زن در خانه برایش بهتر است، چنان که در حدیث آمده است: «وَبُیُوتُهُنَّ خَیْرٌ لَهُنَّ» «و خانه هایشان برایشان بهترند»
تردیدی نیست که آزاد گذاشتن زن در بیرون رفتن از خانه بر خلاف دستور شریعت است. شریعت اسلام به ما دستور داده است که زنان را از مکانهای فتنه دور نگه داریم(و بازار محل فتنه است) از نظر اسلام مردان، سرپرست زنان هستند، خداوند متعال می فرماید: « الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ» [النساء-۳۴] «مردان بر زنان سرپرستى دارند»
متأسفانه مسلمین با تقلید از دشمنان خدا، زنان را سرپرست و رئیس قرار داده اند و زنها هستند که امور مردان را می چرخانند.در حالی که ادعای پیشرفت و تمدن دارند؛ اما چقدر بدبخت اند؛ دل آدم به حال این بیچاره ها می سوزد، آن همه ادعا و این همه ذلّت و بیچارگی.
پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ می فرماید: «قومی که کارشان را به زنی بسپارند هرگز کامیاب نخواهند شد»
همه ما می دانیم که زنها همان گونه که پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ در توصیف آنها می فرماید:  «هیچ ناقص عقل و دینی نمی تواند مانند شما زنان، مردان عاقل را فریب دهد»
بنابراین مردان باید وظیفه ای را که خداوند بر گردن آنها در مورد زنانشان گذاشته انجام دهند. بر عکس بعضی از مردانی که در مورد زنان تحت فرمانشان احساس مسؤلیت نمی کنند بد اخلاق هستند که حتی به زنان خود اجازه نمی دهند که به دیدار مادر و پدر و برادر و عمو هایشان بروند و به زنان می گویند: هرگز حق ندارید از خانه بیرون بروید. و از این فرموده پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ دلیل می گیرند که فرموده است:  «زنها نزد شما مردان اسیر هستند» پس تو ای زن، نزد من اسیر هستی، بیرون نرو، حرکت نکن، و هیچ کس حق ندارد نزد تو بیاید و حق نداری به دیدار خواهر دینی خودت بروی!!! اینها هم کار درستی انجام نمی دهند.
دین اسلام، دین میانه روی و اعتدال است، افراط و تفریط هر دو از نظر اسلام مردود هستند.
شیخ ابن عثیمین- مجموع دروس فتاوی الحرم المکی(۳/۲۵۰، ۲۵۱)

اصول و ضوابط کار برای زنان
س: حکم شریعت در مورد اشتغال زنان به کارهایی که مردان می توانند آن را انجام دهند، اما این مشاغل به زنها سپرده می شوند تا زمینه کار را برای زنها فراهم کنند؟
ج: اصل، در شریعت اسلام این است که زن در جایگاهی قرار بگیرد که خداوند او را با آن جایگاه کرامت و عزت داده است، یعنی زن در خانه بماند و از اماکن فتنه و جاهای ناامن دور باشد، تا بتواند فرزندانش را به شیوه اسلام تربیت کند، خدمت شوهرش را انجام دهد و به کارهای خانه اش بپردازد.
اما اگر زن، نا چار شود تا کار کند باید کاری را انتخاب کند که با دین و دنیای او مناسب باشد، و او را از شوهر داری و تربیت فرزندان باز ندارد، زن با اجازه شوهرش کار کند.
اما اینکه زن در کارهایی که تخصص مردان می باشند با مردان رقابت کند جایز نیست؛ چون دارای تأثیراتی منفی است و مفاسد و زیانهایی را به دنبال دارد؛ زیرا فرصت دادن به زن در انجام کارهای مردانه به معنی زمینگیر کردن مردها و از بین بردن فرصت های شغلی برای مردان است. از طرفی مشغول شدن زن به کارهای مردانه سبب اختلاط زن ها و مردها و ایجاد فتنه می شود، زنی که خارج از منزل کار می کند نمی تواند حقوق شوهرش را ادا کند و به امور و تربیت فرزندانش بپردازد و در ضمن کار کردن زن خارج از خانه مستلزم آن است که خدمتکاران مرد یا زنی در منزل استخدام شوند که برای فرزندان آنها زیانبار است و برای دیانت خانواده مضر می باشد.
وباالله التوفیق، و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم.
فتاوی اللجنۀ الدائمۀ للبحوث العلمیۀ و الإفتاء(۱۷/۲۳۶)

الحمد لله و الصلوۀ و السلام علی رسوله و آله و صحبه …و بعد:
کمیته دائم پژوهش های علمی و افتا نامه ای از طرف رئیس امور دانشجویان در دانشگاه ریاض از دکتر محیی الدین خلیل رئیس بخش فرهنگ اسلامی دریافت کرد که به رئیس کل داده شده و در طی نامه شماره (۲۵۵۴/۲/د) تاریخ ۷/۸/۹۹هـ به کمیته محول گردید، و در آن سؤال زیر مطرح گردیده است:
س: دختران دانشجو که خارج از شهر ریاض در خوابگاه«ام المؤمنین» سکونت دارند، و در تعطیلات رسمی یا در تعطیلات آخر هفته به شهر های خود سفر می کنند، اغلب آنها با هواپیما به شهر جده یا شهر ظهران مسافرت می کنند. مدیریت امور دانشجویان شرط گذاشته که باید با هر دختر دانشجویی محرم او همراه باشد، این همراهی محرم برای همه دختران دانشجو و در همه اوقات میسّر نیست، گاهی به خاطر شرایط اضطراری دختر دانشجو مجبور است به سفر برود. بعضی از دانشجویان از این قانون شکایت دارند و می گویند با توجه به شرایطی که ما داریم شریعت سفر بدون محرم را جایز می داند، چون سفر از چند ساعت  بیشتر طولانی نمی شود و استناد می کنند که پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ می فرماید: «زنی که به خدا و روز قیامت ایمان دارد برایش جایز نیست که سفری بیش از سه روز برور مگر آنکه پدر یا برادر یا شوهر یا پسر یا محرمش همراه او باشد»
ابو هریره رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ از پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت می کند: «هیچ زنی بدون محرم به مسافت یک شب و یک روز سفر نکند»
همچنین از ابو هریره رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ روایت است که پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود: «برای هیچ زن مسلمانی جایز نیست که مسافت یک شب را بدون محرم سفر کند»
لطفاً توضیح دهید آیا از لحاظ شرعی جایز است که دختر دانشجو از ریاض به جده یا ظهران بدون محرم با هواپیما مسافرت کند.
پاسخ:
ج: شریعت اسلامی بر اساس جلب منافع و دفع مفاسد استوار است، یکی از مقاصد ضروری شریعت: حفظ نسب و آبروست، در قرآن و سنت دلایل روشنی هست که بر این امر دلالت دارد. از اموری که منجر به اختلاط نسب و هتک حیثیت مردم می شود باید از آنها جلوگیری شود مانند تنها بودن زن، با نامحرم، یکی از مواردی که احتمال می رود منجر به زشتی شود و سبب اختلاط نسب شود، مسافرت زن بدون محرم است، از این رو سفر زن بدون محرم حرام است؛ چون ابن عمر از پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت می کند: «زن به مسافت سه روز بدون محرم سفر نکند»
از ابو هریره روایت است که پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود: «زن حق ندارد دو فرسخ بدون محرم برود»
ابن عباس از پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت می کند که فرمود: «هیچ زنی با مرد نامحرمی به خلوت ننشیند مگر آنکه محرم او حضور داشته باشد، و زن بدون محرم سفر نکند»
آنگاه مردی بلند شد و گفت: ای رسول خدا زنم به سفر حج رفته است و من اسم خود را برای شرکت در فلان غزوه نوشته ام، پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود: «برو همراه زنت حج کن» احمد و بخاری و مسلم روایت کرده اند.
در بعضی از روایات مسافت یک روزٍ و در بعضی از روایات مسافت یک شبٍف و در بعضی از روایات سه میل تعیین شده است. تعیین این مدت مراد نیست، بلکه بیان واقعیت امر است پس نمی توان به مفهوم این روایات عمل کرد، و از طرفی دیگر در این احادیث سفر زن محدود به زمان است که روایت ابن عباس با آنها مخالف است، بنابراین مدتی که در روایات بیان شده است، مراد نیست؛ بلکه آنچه از مجموع روایات به دست می آید این است که مطلق سفر، بدون محرم جایز نیست خواه مسافت سفر کوتاه باشد یا طولانی، و خواه زن پیر باشد یا جوان، سفر دریایی باشد یا هوایی یا خشکی، کسانی که گفته اند نهی وارد شده در حدیث، مخصوص زن جوان است، یا مسافت تعیین شده در احادیث را در نظر گرفته و حرمت را مقید به آن نموده یا گفته اند این در صورت نا امن بودن راه است، همه اینها را حدیث ابن عبّاس رد می کند، چون حدیث ابن عباس منطوق است، یعنی در آن تصریح شده است که سفر بدون محرم جایز نیست، پس بر مفهوم عدد که در احادیث دیگر آمده مقدم می باشد.
بنابراین سفر زنان با هواپیما بدون شوهر و بدون محرم ممنوع است، خواه این زنها دانشجو باشند یا غیر دانشجو، چون سفر است و عموم نهی وارد شده در حدیث بر آن صدق پیدا می کند.
و بالله التوفیق، و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه وسلم.
فتاوی اللجنۀ الدائمۀ للبحوث العلمیۀ و الإفتاء(۱۷/۳۱۰)

معنی خلوت
س: آیا خلوت یعنی اینکه مردی با زنی در خانه ای به دور از چشم مردم تنها بنشیند؟ یا هر نوع خلوت با زن حتی اگر جلوی مردم باشد را شامل می شود؟
ج: منظور از خلوتی که شرعاً حرام است، این نیست که زن و مردی به دور از چشم مردم در خانه ای تنها باشند، بلکه اگر مردی در جایی با زنی تنها در گوشی صحبت کند این در حکم خلوت است، حتی اگر مردم آنها را ببینند، خواه این در فضای باز باشد یا در ماشین یا پشت بام خانه و امثال آن،

یا در خاص همدیگر با نامحرم ها

خلوت با زن بیگانه به خاطر آن ممنوع است چون وسیله ای برای زنا و فحشاست، پس هر چیزی که این مفهوم را داشته باشد حکم خلوت را دارد.
فتاوی اللجنۀ الدائمۀ للبحوث العلمیه والإفتاء ۱۷/۵۷

حرمت خلوت در بیمارستانها یا مکان دیگر
س: مردی هستم، در بیمارستان در بخش مردان کار می کنم، زن پرستاری همراه من است که در همین بخش بعد از وقت اداری تا صبح کار می کند و گاهی کاملاً تنها می نشینیم، می ترسیم که به فتنه مبتلا شویم، ما نمی توانیم این وضعیت را تغییر دهیم، آیا شغل خود را ترک کنیم و حال آنکه شغل دیگری نداریم؟ لطفاً راهنمایی کنید.
ج: برای مسؤلین بیمارستان جایز نیست که یک پرستار مرد و یک پرستار زن را تنها تا صبح کشیک و مراقب بگذارند، بلکه این کاری اشتباه و منکری بزرگ است، این یعنی دعوت به بزهکاری؛ چون هرگاه مرد با زنی تنها باشد، از اینکه شیطان کار زشت و وسایل آن را برایشان زیبا جلوه دهد ایمن نخواهند بود، چنان که پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ می فرماید: «هیچ مردی با زنی تنها نمی نشیند مگر آن که سومی آنها شیطان است»
پس این کار جایز نیست شما باید آن را ترک کنی، چون حرام است و به حرام منجر می شود، و اگر این کار را ترک کنی خداوند زمینه کار بهتری را برای شما فراهم می کند.
چون خداوند متعال می فرماید: [الطلاق-۲-۳] «و کسى که از خداوند پروا بدارد، برایش راه رهایى قرار خواهد داد (۲) و به او از جایى که نمى پندارد، روزى خواهد داد.»
الله تعالی می فرماید: «و کسى که از خداوند پروا بدارد، برایش در کار او آسانى پدید مى آورد»
همچنین زن پرستار باید از این کار بپرهیزد و استغفار کند، چون هر یک از شما پیش خدا مسؤل هستید.
الشیخ ابن باز- فتاوی عاجلۀ لمنسوبی الصحه، ص (۲۴- ۲۶)