پیغمبر(ص)فرمودند:«چشمزدن حقیقتدارد و شیطان و حسادت انسان باعث آن میشوند». بخاری (۱۰/۲۰۳),, امام احمد در المسند (۲۱۴۳۹)
به مقتضای این حدیث شریف پیرامون هر انسانی شیاطینی در کمیناند تا او را گرفتار سازند و هر انسانی در معرض حسادت قرار دارد و هر کسی را که خدا حفظ نکند چشم میخورد.
شیخالاسلام ابن تیمیه در کتابش، «السلوک» میگوید : حسادت یکی از بیماریهای روحی بیماری فراگیری است که کمتر کسی از آن نجات مییابند و به همین دلیل گفته شده : هیچ جسدی از حسد خالی نیست، ولی انسان پست آن را اظهار کرده و انسان بزرگوار آن را میپوشاند، به حسن بصری گفته شد : آیا مؤمن حسادت میورزد؟ جواب داد : آیا برادران حضرت یوسف را فراموش کردهای، اما اگر کسی آنرا بپوشاند و دست و زبانش را به آن آلوده نگرداند، ضرری نخواهد داشت».
یکی از سلف گفته است : حسادت اولین گناهی است که با آن در آسمان از خداوند سرپیچی شده، یعنی : حسادت ابلیس نسبت به آدم(ع) و همچنین حسادت اولین گناهی است که با آن بر روی زمین از خداوند سرپیچی شده، یعنی : حسادت یکی از دو فرزندان آدم(ع) به برادرش که منجر به قتل او شد. و پیغمبر(ص) فرمودند : «بیشترین تعداد از امت من، بعد از قضا و قدر الهی، در اثر چشم خوردن میمیرند».
شیخالاسلام ابن تیمیه میگوید : هر کس در درون خود، نسبت به دیگری، حسادتی احساس کرد، باید صبر و تقوی پیشه کند تا با این کار حسادت را از خود دور گرداند.
و پیغمبر(ص) میفرماید : «سه خصلت وجود دارد که هیچ کس از آنها نمیگریزد و آن سه عبارتند از : حسادت، گمان [بد] بردن و فال بد زدن، و من به شما میگویم در صورت بروز آنها چکار کنید : زمانی که حسادت ورزیدید، کینهجویی ننمایید، و زمانی که گمان [بد] بردید، آنرا محقق مشمارید، و چون فال بد زدن سراغتان آمد، از آن در گذرید».
ابن ابی دنیا، همچنانکه در «السنن» نیز آمده از پیغمبر(ص) روایت کرده است که فرمودند : «بیماری امتهای پیشین به شما نیز سرایت میکند که آن بیماری حسادت و کینهجویی است، آگاه باشید که این بیماری تراشنده است : موهایتان را نمیتراشد و بلکه دینتان را میتراشد [و باعث نقص و خلل در آن میشود]». پیغمبر(ص) در این حدیث حسادت را بیماری نامیده است.
به حدیث ابوهریره بر میگردیم : «چشم زدن حقیقت دارد و شیطان و حسادت انسان باعث آن میشوند».
ابن حجر در مورد این حدیث میگوید : بعضی از مردم به این حدیث ایراد وارد کردهاند که : چگونه چشم زدن از فاصله [دور] انجام میپذیرد تا قائل شویم به اینکه ضرری هم متوجه چشم خورده میشود. [در جواب گوید :] بسیاری از مردم به خاطر ضعف قوایشان با یک نگاه، بیمار میشوند و همه این حوادث ناشی از قدرت تأثیر ارواح است که خدا در آنها قرار داده، ولی چون چشم زدن ارتباط وثیقی با چشم سر دارد، این کار به چشم نسبت داده میشود در حالی که این چشم نیست که تأثیر میگذارد و بیمار میکند، بلکه تأثیر از آن روح است و از چشمِ چشمزننده یک تیر غیرظاهری پرتاب شده و اگر بدن طرف مقابل سپری نداشته باشد در آن تأثیر میکند، در غیر این صورت، تیر راه نفوذ نخواهد داشت، بلکه مثل تیر ظاهری و واقعی به طرف پرتابکننده برمیگردد.
بنابراین آنچه از چشم زدن مدنظر است توصیف چشم خورده توسط چشمزننده میباشد که سمّ و آفت زبان است – زیرا نابینا نیز میتواند دیگران را چشم بزند – ، شیطانی که در کمین نشسته چنانچه توصیفی را در مورد کسی بشنود که اسم خدا به همراه آن ذکر نشده، به سرعت از فرصت استفاده کرده و آن وصف را گرفته و به اذن خدا مثل یک تیر در بدن طرف مقابل – چنانچه سپری نداشته باشد – فرو میبرد.
مقاله پیشنهادی
علم چگونه از بین میرود؟
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ: أَلَا أُحَدِّثُکمْ حَدِیثًا سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم …