اذکار وارده در نماز و بعد از آن

دعاء بعد از تکبیره الاحرام و قبل از قرائت سوره فاتحه: به این دعاء، دعاء استفتاح میگویند، و عبارتند از:

۱ – ” الحمد لله حمداً کثیراً طیباً مبارکاً فیه ” (روایت مسلم)
۲- ” الله أکبر کبیراً، والحمد لله کثیراً، وسُبحان الله بکره وأصیلاً” (روایت مسلم)
۳ – ” اللهمَّ باعد بینی وبین خطایای کما باعدت بین المشرق والمغرب، اللهم نقِّنی من خطایای کما یُنقَّى الثوبُ الأبیضُ من الدنس، اللهم اغسلنی من خطایای بالثلج والماء والبرد ” (روایت بخاری ومسلم)
۴ – ” اللهمَّ ربَ جبرائیلَ ومیکائیلَ وإسرافیلَ ، فاطرَ السموات والأرض، عالمَ الغیب والشهاده ، أنت تحکم بین عبادک فیما کانوا فیه یختلفون .اهدنی لما اختُلِف فیه من الحق بإذنک إنَّک تهدی من تشاء إلى صراط مستقیم” (روایت مسلم) – این دعاء را پیامبر صلى الله علیه و سلم در نماز قیام اللیل میخواندند.

اذکار رکوع عبارتند از:

۱- ” سُبحان ربی العظیم ” (روایت مسلم)
۲ – ” اللهمَّ لک رکعتُ ، وبک آمنتُ ، ولک أسلمتُ ، خشع لک سمعی وبصری ومخی ، وعظمی وعصبی ” (روایت مسلم)
۳ – ” سُبحانک اللهمَّ ربَنا وبحمدک ، اللهمَّ اغفر لی ” (روایت بخاری ومسلم)
۴ – ” سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ ربُ الملائکه والروح ” (روایت مسلم)
۵ – ” سُبحان ذِی الجبروت والملَکُوت والکبریاء والعظمه ” (روایت أبو داود)

اذکار بعد از رکوع عبارتند از:

۱- “سمع اللع لمن حمده”
“ربنا لک الحمد ملءَ السموات والأرض وملءَ ما شئت من شیء بعد أهلَ الثناء والمجد أحقُ ما قال العبد وکُلُنا لک عبد اللهمَّ لا مانع لما أعطیتَ ولامُعطِی لما منعت ولا ینفع ذا الجدِ منک الجدُ ” (روایت مسلم)

اذکار سجود عبارتند از:

۱ – ” سُبحان ربی الأعلى ” (روایت مسلم)
۲ – ” اللهمَّ لک سجدتُ ، وبک آمنتُ ، ولک أسلمتُ ، سجد وجهی للذی خلقَهُ وصوَّرَهُ ، وشقَّ سمعَهُ وبصَرهُ ، تبارک اللهُ أحسنُ الخالقین ” (روایت مسلم)
۳ – ” اللهمَّ اغفر لی ذنبی کلَه ، دِقَّهُ وجلَّهُ ، وأولَّهُ وآخرَهُ ،وعلانیتَهُ وسرَّهُ ” (رواه مسلم)
” سُبْحَانکَ وبحمدِک، لا إلهَ إلاَّ أنْتَ ” (روایت مسلم)
۴- ” اللَّهُمَّ إنِّی أَعُوذُ بِرضَاکَ مِنْ سَخَطِک، وبمُعافاتِکَ مِنْ عُقوبتِک، وَأَعُوذُ بِک مِنْک، لا أُحْصِی ثَنَاءً علیکَ أَنْتَ کما أثنیتَ على نَفْسِکَ ” (روایت  مسلم)

اذکار بین سجدتین عبارتند از:

۱-” اللهم اغفر لی وارحمنی وعافنی واهدنی وارزقنی ” (روایت أبو داود وابن ماجه)
۲- ” اللهم اغفر لی، اللهم اغفر لی ”

اذکار تشهد عبارتند از:

۱ ـ ” التحیات لله والصلوات والطیبات السلام علیک أیها النبی ورحمه الله وبرکاته السلام علینا وعلى عباد الله الصالحین أشهد أن لا إله إلا الله وأشهد أن محمدا عبده ورسوله ” (روایت بخاری ومسلم)

۲ـ ” التحیات المبارکات الصلوات الطیبات لله السلام علیک أیها النبی ورحمهالله وبرکاته السلام علینا وعلى عباد الله الصالحین أشهد أن لا إله إلاالله وأشهد أن محمدا رسول الله ” (روایت مسلم)

۳ ـ” اللهم صل على محمد وأزواجه وذریته کما صلیت على آل إبراهیم وبارک على محمد وأزواجه وذریته کما بارکت على آل إبراهیم إنک حمید مجید” (روایت بخاری ومسلم)

۴ ـ ” اللهم صل على محمد وعلى آل محمد کما صلیت على آل إبراهیم إنک حمید مجید اللهم بارک على محمد وعلى آل محمد کما بارکت على آل إبراهیم إنک حمید مجید ” (روایت خاری ومسلم)

البته در مورد اذکار تشهد فقط یک صیغه تشهد و صلوات ابراهیمى را میخواند یعنى تکرار نمیشوند، ولى در رکوع و سجود میتوان اذکار را بارها تکرار کرد.

اما در مورد دعاء و اذکار قبل و بعد از نماز، سنت پیامبر صلى الله علیه و سلم این بوده است که دعاء را قبل از سلام میخواندند و اذکار را بعد از سلام.

برخى از دعاهاى قبل از سلام عبارتند از:

۱ ـ ” اللهم اغفر لی ما قدمت وما أخرت وما أسررت وما أعلنت وما أسرفت وماأنت أعلم به منی أنت المقدم وأنت المؤخر لا إله إلا أنت ” (روایت مسلم)

۲ ـ ” اللهم إنی أعوذ بک من عذاب القبر وأعوذ بک من فتنه المسیح الدجال وأعوذ بک من فتنه المحیا وفتنه الممات اللهم إنی أعوذ بک من المأثم والمغرم ”

۳- ” اللَّهُمَّ إنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الجُبْنِ والْبُخلِ وَأَعوذُ بِکَ مِنْ أنْ أُرَدَّ إلى أرْذَل العُمُرِ وَأعُوذُ بِکَ مِنْ فِتْنَهِ الدُّنْیا، وأَعوذُ بِکَ مِنْ فِتْنَهِ القَبر ” (روایت بخاری)

و یا دعاهاى آزاد دیگر که در قرآن و سنت و یا غیره از علماء و صالحین وارد شده است.

اذکار بعد از نماز عبارتند از:

” استغفر الله ” (سه بار) (روایت مسلم)
” سبحان الله ” (۳۳ بار) (روایت مسلم)
” الحمدلله ” (۳۳ بار) (روایت مسلم)
” الله اکبر ” (۳۳ بار) (روایت مسلم)
” لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَریک له، لَهُ المُلْکُ وَلَهُ الحمْد، وهُو على کُلِّ شَیءٍ قَدِیر ” (۱ بار) (روایت مسلم)
” اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلام، ومِنکَ السَّلام، تبارکْتَ یَاذا الجلالِ والإکرام ” (روایت مسلم)
” لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدَهُ لا شَرِیکَ لَه، لهُ المُلْکُ ولَهُ الحَمْد، وهُوَ عَلى کُلِّ شَیءٍ قَدیر، اللَّهُمَّ لا مانِعَ لما أعْطَیْت، وَلا مُعْطیَ لما مَنَعْت، ولا ینْفَعُ ذا الجَدِّ مِنْکَ الجدُّ ” (متفقٌ علیه)
” لا إلَه إلاَّ اللَّه وَحْدَهُ لا شریکَ له، لهُ الملکُ ولهُ الحَمْد، وهُوَ عَلى کُلِّ شیءٍ قَدیر، لا حوْلَ وَلا قُوَّهَ إلاَّ بِاللَّه، لا إله إلاَّ اللَّه، وَلا نَعْبُدُ إلاَّ إیَّاه، لهُ النعمه، ولَهُ الفضْلُ وَلَهُ الثَّنَاءُ الحَسن، لا إله إلاَّ اللَّه مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ ولوْ کَرِه الکَافرُون” (روایت مسلم)
” اللَّهُمَّ أعِنِّی على ذِکْرِک، وشُکْرِک، وَحُسنِ عِبادتِکَ ” (صحیح – روایت أبو داود)