گردن برادرت را نزن

امام بخاری و امام مسلم  ـ رحمهما الله ـ‌ از ابوبکره ـ رضی الله عنه ـ روایت کرده‌اند که گفت: مردی، مردِ دیگری را نزد رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ مدح کرد پس رسول الله ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمود:

«وَیْلَکَ، قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِکَ، قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِکَ مِرَارًا، ثُمَّ قَالَ: ” مَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَادِحًا أَخَاهُ لَا مَحَالَهَ، فَلْیَقُلْ أَحْسِبُ فُلَانًا وَاللَّهُ حَسِیبُهُ، وَلَا أُزَکِّی عَلَى اللَّهِ أَحَدًا أَحْسِبُهُ کَذَا وَکَذَا إِنْ کَانَ یَعْلَمُ ذَلِکَ مِنْهُ»
وای بر تو، گردن دوستت را قطع کردی، گردن دوستت را قطع کردی، چند بار چنین فرمود سپس فرمود: آنکه حتماً می‌خواهد برادرش را مدح کند باید بگوید به گمان من او اینگونه است و الله برای حسابرسی او کافی است و من با قاطعیت او را پاک نمیدانم زیرا علم غیب از آن الله است و فقط گمان می‌کنم که وی اینگونه و آنگونه است؛ اگر بداند که چنین است.

بله، حتما متوجه شده‌اید موضوع چیست. سخن دربارهٔ کسانی است که عادت به مدح و ستایش دیگران دارند و برایشان هیچ مهم نیست که مدحشان راست است یا که زیاده و گزاف؛ برایشان فرقی نمی‌کند که آنچه با آن، دوست، برادر، همکار و یا هر شخص دیگری را مدح می‌کنند حقیقت دارد یا دروغ و نادرست و خیال است.

امام نووی ـ رحمه الله ـ در شرح این حدیث در صحیح مسلم می‌گوید: «گردن دوستت را بریدی یا اینکه در روایت دیگری آمده پشت او را شکستی یعنی او را نابود کردی ..»، و در ادامه می‌گوید: [مدح] سبب نابودیِ دین شخص می‌شود و چه بسا به خاطر خودپسندی که در شخص ایجاد می‌شود سبب نابودی دنیای وی هم باشد.