وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
تبعیت از چه چیز آنان مایه رستگاریست؟
اگر منظور قرآن وسنت است که در آیات واحادیث فراوانی به این امر اشاره شده و ذکر تبعیت از آنان معنایی نخواهد داشت جز کمی معقد کردن امر؟
بلکه منظور منهج وسیره وهدی آنان در تعامل با قرآن وسنت است.
یعنی آنگونه از قرآن وسنت پیروی کنیم وفهم نمائیم خاصتا در ثوابت اعتقادی که صحابه فهم کرده اند.
به همین دلیل عدم تبعیت از آنان را مایه ضلالت ورفتن به جهنم می داند ومی فرماید:
{وَمَنْ یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِیرًا} (۱۱۵) نساء.
هر کسی بعد از اینکه هدایت برایش روشن گردید با رسول مخالفت و دشمنی کند و از راهی غیر از راه مومنان تبعیت نماید او را به حال خود رها کرده وجهنم را به او خواهیم چشاند وبد جایگاهی است.
در اینجا دقت کنید که:
ومن یتبع غیر سبیل المومنین را در حکم مشاقه ومخالفت با پیامبر قرار داده است.
سوال اینجاست:
این مومنین در آیه منظور کیست وچیست؟
قطعا همه مومنان تا قام قیامت را شامل می شود ولی در وهله اول اصحاب وسلف صالح قرار می گیرند.
لذا مخالفت با راه آنان که بر آن متفق القولند واجماع دارند گمراهی وضلالت خواهد بود.
واین یکی از دلایل حجیت اجماع است.
اتفاق بر این اصول وپیش فرضها در بحثهای آینده خیلی کمکمان خواهد کرد…
واکثر اشتباهات وکج فهمی ها ناشی از فهم اصول است.
وقتی اصول فهم ما اشتباه باشد فروع مبنی بر آن هم باطل واشتباه است.لذا اول تصحیح اصول صحیح استنباط واستدلال وفهم است وبعد تطبیق این اصول بر فروعات ومسائلی که در آن امت اسلام دچار اختلاف شده است.
ادامه میدهم:
الله متعال در مورد اصحاب پیامبر می فرماید:
{فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (۱۳۷)} بقره.
(اگر آنان بمانند آن چیزی که شما به آن ایمان آورده اید ،ایمان بیاورند راه هدایت را درپیش گرفته اند.واگر پشت کرده وخودداری نمایند در بدبختی وشقاوت اند.بزودی الله متعال تو را بر آنان پیروز می گرداند واو شنوای داناست).
ابن کثیر در تفسیر این آیه می فرماید:
الله متعال می فرماید: {فَإِنْ آمَنُوا} یعنی: کفار اهل کتاب ودیگران{بِمِثْلِ مَا آمَنْتُمْ بِهِ} از ایمان به تمامی کتب آسمانی وپیامبران بدون فرق قائل شدن بین احدی از آنان{فَقَدِ اهْتَدَوْا}: یعنی حق را اصابت کرده اند وبه سویش رهنمود گشته اند. {وَإِنْ تَوَلَّوْا} : یعنی از حق به سوی باطل بعد از اقامه حجت بر آنان{فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ} یعنی: الله متعال به زودی تو را بر آنان پیروز گردانیده ویاری میدهد{وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ}).ج۱ ص۴۵۰
در این آیه الله متعال بیان می دارد که اگر اهل کتاب یا سایر کفار ومشرکین به مانند کیفیت ایمان شما ایمان آورند رستگار و هدایت یافته اند.
در اینجا کیفیت ایمان صحابه مطرح است نه دقیقا خود کتاب وسنت آنگونه که برخی اینگونه پنداشته اند.چرا که در آیه قبل وقتی الله متعال به اهل کتاب فرمان میدهد ایمان آورند کیفیت آن را برایشان توضیح میدهد که:
{لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ} که باید بدون تفاوت قائل شدن بین پیامبران وتسلیم کامل باشد همانگونه که صحابه اینگونه بودند.
والله متعال ایمان صحابه را نمونه ایمان واقعی برای اهل کتاب مثال میزند تا بدانند که ادعای آنان نسبت به ایمان به عیسی دروغین وپوشالین است و اولی ترین مردم به عیسی پیامبر واصحابش هستند که به او وکتاب وشریعتش ایمان دارند وهمچنین به سایر انبیاء وکتابهایشان.
پس با توجه به این نصوص شرعی صریح وواضح از قرآن برایمان مشخص می شود که قرآن وسنت مصدر ومنبع ومرجع اول وآخر مسلمین هستند وفهم صحابه موکد و موید و بیانگر آن است به شهادت وگواهی خود قرآن.
لذا هر فهم و برداشت واستنباطی از این سه خارج باشد باطل واشتباه است هر کسی باشد.
واین را هم باید گفت که :
مجتهدین اهل سنت که اصول اعتقاد وباورشان سُنی است ودر موارد جزئیات وفروعات مسائل اعتقادی نظراتی را دارند که از روی برداشتشان از نصوص قرآن وسنت بوده ولی اشتباه است با توجه به خود قرآن وسنت وفهم اصحاب وسایر سلف اجتهادشان دلیلی بر صواب بودن مسئله یا جایز بودن اختلاف در آن نیست و همچنین باعث این نمی شود که ما آن شخص را تبدیع یا تکفیر کنیم
بلکه مجتهدین این امت خطایشان مغفور است ان شاء الله .
ما قاعده ای داریم که بیان میدارد:
(کل یؤخذ من قوله ویرد الا الرسول)
هر کسی غیر از پیامبر وغیر از اجماع واتفاق مومنین که مخالفت با آن گمراهی است اگر قولی را بیان دارد که مخالف با قرآن وسنت واتفاق قبلی مسلمین باشد قولش حجتی نیست و اگر مجتهد باشد خطأش مغفور است ان شاء الله حتی ولو صحابی هم باشد.
چون قرار نیست صحابه خطا واشتباه نکنند ونباید از عدالت صحابه معصوم بودنشان از خطا واشتباه فهم شود .این کج فهمی عمدی از سوی دوستان شیعه ومخالفین ناشی از کم انصافی آنان است.چرا که هیچکدام از علمای اهل سنت نگفته اند که صحابه از گناه وخطای در اجتهاد معصوم اند.بلکه منظورشان از عدالت صحابه شهادت وگواهی الله متعال بر ایمانشان و تزکیه وتأیید شان است که یاور وناصر شریعت اند وبر زبان پیامبرش دروغی نبسته وسربازان وپاسداران دین هستند.
اگر صحابه ( به صورت فردی نه گروهی که هیچ وقت صحابه و سایر مومنین بر گمراهی جمع نخواهند شد) دچار اشتباهی شد که بقیه انکارش کردن یا بقیه بر قولی غیر از آن قول بودند وحجت با آنان بود واین اجتهاد صحابی مخالف با نصوص شرعی بود قولش پذیرفته نیست وبرایش عذر قائل میشویم ولی نباید خطأش را دین حساب کرده وبه خاطرش حق را نادیده گرفته ودلیل شرعی صحیح را بی خیال شویم.
این منهج اهل سنت ومنهج اصحاب پیامبر نیست.
میشود برخی اوقات حدیثی به صحابه ای نرسیده باشد یا اینکه در فهم آیه یا حدیثی اشتباه کرده باشد واین خیلی عادی و عملا هم روی داده است.
پس بسیار غلط و ناصحیح است که ما از اشتباه دیگران سوء استفاده کنیم وآن همه نصوص صریح ومحکم و واضح را کنار بگزاریم.این روش ومنهج اهل حق وحقیقت نیست.
خلاصه روش ومنهج اهل سنت در برداشت وفهم مطالب و استنباط از نصوص شرعی:
۱-قرآن کریم مرجع اصلیشان است با مراعات لغت وبلاغت زبان عربی
۲-سنت صحیحه پیامبر علیه الصلاه والسلام به عنوان مبین وشارح قرآن
۳-اتفاق و اجماع اصحاب وتابعین وسایر مومنین در هر عصری از عصور
۴-اقوال علما وآحاد افراد این قاعده بر آن پیاده میشود:(أقوال العلماء یحتج لها ولایحتج بها)
فقط در مورد این قاعده آخری توضیحاتی رو بدم مختصرا:
سخنان واجتهادات علمای چه در طبقه صحابه باشد یا غیر آنان باید برایش به دنبال دلیل گشت نه اینکه آنان را دلیل شرعی قرار دهیم مادامی که بر آن اتفاق نکرده باشند یا مخالفی در آن نداشته باشند و آن شخص با رأیش مخالفشان باشد.که در این صورت اتفاق و رأی اکثریتشان خاصتا فقهاء وعلمایشان اولی تر است به اتباع مخصوصا اگر دلیل همراه با اکثریت باشد ودراین صورت قول مخالف شاذ بوده واجتهادی خاطی واشتباه است که ان شاء الله به خاطر تلاشش در فهم آیات وحدیث یک اجر وپاداش دارد ولی هیچ وقتی در خطا واشتباهش نمیتواند الگو شود.
این مقدمات برای پیدا کردن ذهنیت صحیح از اصول اعتقاد اهل سنت ومصدر برداشت وتلقیشان لازم است…