نافرمانی والدین دارای اسباب زیادی است که در اینجا چند مورد را بیان مینماییم:
۱- جهل و نادانی: نادانی و جهالت یک مرض کشنده و از بین برنده انسان است و جاهل، دشمن خویش است اگر شخصی از عواقب نافرمانی والدین در حال یا آینده، ناآگاه باشد و همچنین از ثمرات نیکی و احسان به والدین در حال یا آینده اطلاعی نداشه باشد، ناآگاه او موجب نافرمانی والدین و دور شدن از نیکی و احسان به آنان میشود.
۲- تربیت سوء بد: اگر پدر و مادر فرزندان خود را خوب تربیت نکنند و آنها را به تقوی و نیکی و احسان و صله رحم و طلب مقامهای رفیع تشویق ننمایند، نتیجه آن تمرد و سرکشی و نافرمانی والدین است.
۳- اختلاف و تناقض در تعلیم فرزندان: گاهی پدر و مادر فرزند خود را تعلیم میدهند اما دقیقاً بر شکل و محتوای تعلیم خود واقف نیستند و چه بسا به آنها تعلیم نادرست و خلاف اخلاق میدهند، که در نتیجه آن سرکشی و نافرمانی والدین است.
۴- همنشین بد برای فرزند: داشتن همنشین بد، سبب فساد و هلاکت فرزند میشود و او را بر نافرمانی والدین جدی و سرکش میکند، زیرا دوست بد، فرزند را به نافرمانی والدین تشویق مینماید.
۵- نافرمانی والدین از پدر و مادر خود: این مورد یکی از مهمترین علل نافرمانی والدین است هنگامی که والدین نافرمانی پدر و مادر خود را کرده باشند، به خاطر این رفتار سزای عمل خود را میچشند و فرزندان ایشان هم والدین خود را نافرمانی میکنند و این هم به دو دلیل است:
الف) فرزندان در این کار از پدر و مادر خود تقلید میکنند.
ب) جزای کار والدین نیز از جنس عمل خودشان است.
۶- تفرقه بین فرزندان: این کار سبب اختلاف و بغض و حسادت بین فرزندان میشود. طوری که هر یک از دیگر متنفر میشود و حتی سبب خشم والدین میگردد و فرزندان آنها را ترک میکنند و در هیچ کاری با والدین مشورت نمیکنند.
۷- کمک نکردن والدین به فرزند خود در انجام کارهای نیک و احسان: بعضی از والدین در انجام کارهای نیک به فرزندان خود کمک نمیکنند و در هنگام انجام کارهای نیک آنها را ترغیب و تشویق نمینمایند در حالی که بر انسان واجب است که در حق والدین احسان و نیکی کند هنگامی که فرزندان ترغیب و تشویق را از جانب والدین احساس نکنند، چه بسا خسته میشوند و احسان و نیکی را ترک میکنند یا در انجام آن کوتاهی مینمایند.
۸- بد اخلاق بودن همسر: بعضی از افراد، همسران بسیار بد اخلاقی دارند که ترسی از خدا ندارند و حقوق زن و شوهری را رعایت نمیکنند. گاه در دل شخص نسبت به پدر و مادرش کینه ایجاد میکنند و گاه شوهر خود را به سرکشی و سرپیچی از اوامر والدین تحریک میکنند و آنها را مجبور میکنند که پدر و مادر خود را ترک کنند و به آنها احسان و نیکی نکنند و تمام توجه خود را به زن خود معطوف کنند.
۱۲- احساس پدر و مادری نکردن: بعضی از پدر و مادرها، احسان پدر و مادر بودن را ندارند. به همین علت، اغلب اوقات، اگر از فرزندشان عمل خلافی سر بزند او را سرزنش نمیکنند. مثلاً در مورد اعمالی مثل تأخیر در آمدن به منزل، دور بودن از والدین، آزار والدین و سایر نافرمانیهایی که فرزند انجام میدهد، عکسالعملی نشان نمیدهند.
علل و اسبابی که ذکر شد، موجب نافرمانی والدین میشود که موظفیم به آنها توجه کنیم و فرزندانمان را نیز به آنها متوجه گردانیم. خداوند همهی ما را اهل اصلاح و تزکیه و تقوا قرار دهد آمین.