تغییر منکر با دست، زبان و قلب، نشانه‌ی ایمان است

 ۳۵- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ: س أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَال: «مَا مِنْ نَبِیٍّ بَعَثَهُ اللَّهُ فِی أُمَّهٍ قَبْلِی إِلاَّ کَانَ لَهُ مِنْ أُمَّتِهِ حَوَارِیُّونَ وَأَصْحَابٌ، یَأْخُذُونَ بِسُنَّتِهِ وَیَقْتَدُونَ بِأَمْرِهِ، ثُمَّ إِنَّهَا تَخْلُفُ مِنْ بَعْدِهِمْ خُلُوفٌ یَقُولُونَ مَا لاَ یَفْعَلُونَ، وَیَفْعَلُونَ مَا لاَ یُؤْمَرُونَ، فَمَنْ جَاهَدَهُمْ بِیَدِهِ فَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَمَنْ جَاهَدَهُمْ بِلِسَانِهِ فَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَمَنْ جَاهَدَهُمْ بِقَلْبِهِ فَهُوَ مُؤْمِنٌ، وَلَیْسَ وَرَاءَ ذَلِکَ مِنَ الإِیمَانِ حَبَّهُ خَرْدَلٍ». قَالَ أَبُو رَافِعٍ: فَحَدَّثْتُ عَبْدَاللَّهِ بْنَ عُمَرَ فَأَنْکَرَهُ عَلَیَّ، فَقَدِمَ ابْنُ مَسْعُودٍ فَنَزَلَ بِقَنَاهَ، فَاسْتَتْبَعَنِی إِلَیْهِ عَبْدُاللَّهِ بْنُ عُمَرَ س یَعُودُهُ، فَانْطَلَقْتُ مَعَهُ، فَلَمَّا جَلَسْنَا سَأَلْتُ ابْنَ مَسْعُودٍ عَنْ هَذَا الْحَدِیثِ، فَحَدَّثَنِیهِ کَمَا حَدَّثْتُهُ ابْنَ عُمَرَ. (م/۵۰)
                
                
ترجمه: عبدالله بن مسعود س می‌گوید: رسول الله ص فرمود: «همه‌ی پیامبرانی را که الله متعال در امت‌های قبل از من، فرستاده است، حواریون (یاران مخلص) و اصحابی داشتند که راه و روش او را در پیش گرفته و از دستورات او پیروی می‌کردند. سپس با گذشت زمان، کسانی جانشین آنان می‌شدند که حرف می‌زدند اما به گفته‌هایشان عمل نمی‌کردند و کارهایی انجام می‌دادند که درباره‌ی‌ آنها دستوری نداشتند. پس هرکس، با دست، با آنها جهاد کند، مؤمن است. و هر کس، با زبان با آنها جهاد کند، مؤمن است. و هر کس، با قلب با آنها جهاد کند، مؤمن است. و بعد ازآن، به اندازه‌ی دانه‌ی اسپند، ایمان وجود ندارد». ابورافع (راوی از ابن مسعود) می‌گوید: این حدیث را برای عبدالله بن عمر ب مطرح کردم. وی آنرا از من نپذیرفت تا اینکه ابن مسعود س آمد و در مکانی بنام قنات، سکنی گزید. من تصمیم گرفتم برای دیدار ابن مسعود بروم. ابن عمر ب نیز برای عیادت ابن مسعود همراه من آمد. هنگامی‌که نزد ابن مسعود نشستیم، در باره‌ی این حدیث از ابن مسعود پرسیدم. او این حدیث را همانگونه که من برای ابن عمر بیان کرده بودم، بار دیگر، برای من بیان نمود.