یکی از گذشتگان نیکسیرت فرموده است:
هرکس که نمازش او را از کارهای زشت و ناپسند باز ندارد، نمازش او را از الله متعال دورتر میگرداند. الله جل جلاله خود رحم بفرماید. زیرا چنین نمازی، آن نمازی نیست که از ما خواسته شده است.
نماز مطلوب و پسندیدهای که به ادای آن دستور داده شدهایم، نمازیست که به تمام معنا نماز باشد.
معمولاً سلف صالح هنگامیکه به نماز میایستادند، همه چیز را از یاد میبردند و تنها در یادِ الله جل جلاله فرو میرفتند و محوِ عبادت میشدند.
چنانکه یکی از فقهای مشهور تابعین به نامِ عروه بن زبیر رضی الله عنه دچار بیماریِ قانقاریا شد؛ (قانقاریا، نوعی عفونت یا مردگیِ بخشی از بافت بدن است که از میان رفتن تدریجی عضو مبتلا را در پی دارد و گاه برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و سرایتِ آن به سایر بدن، عضو مبتلا را قطع میکنند). اطبا تصمیم گرفتند که پای عروه را قطع نمایند؛ در آن زمان داروی بیهوشی وجود نداشت و این، تصمیم اطبا را با مشکل مواجه میساخت. عروه رضی الله عنه به طبیبانش گفت: اجازه دهید تا نماز بخوانم؛ همینکه وارد نماز شدم، پایم را قطع کنید. اطبا همین کار را کردند و عروه رضی الله عنه، هیچ دردی احساس نکرد؛ زیرا قلبش به یادِ الله و ذکرِ او مشغول بود و وقتی قلب انسان، محوِ چیزی شود، متوجه چیزِ دیگری نیست.
حمّالها و باربرها را ببینید که کامیونی را بار یا تخلیه میکنند و ممکن است پا یا دستِ یکی از آنها زخمی گرد؛ اما چون مشغولِ کار است، اصلاً متوجه نمیشود و وقتی کارش پایان مییابد، در آن هنگام احساس درد میکند.
لذا انسان باید در نمازش با الله باشد و در یادِ او فرو رود؛ نه اینکه همانندِ بسیاری از ما، حواسش به چپ و راست برود. هنگامیکه انسان به نماز میایستد، وسوسههای فراوانی به ذهنش خطور میکند و شیطان به سراغش میآید و میگوید: فلان موضوع و فلان مسأله را بهیاد آور و این کار و آن کار را انجام بده! این، در نماز خلل ایجاد میکند و گاه انسان نمازش را در حالی به پایان میرساند که از نمازش هیچ نمیفهمد؛ اگرچه نمازش ادا میگردد و تکلیف از او برداشته میشود.
حضرت عمر رضی الله عنه لشکر اسلام را در نماز تجهیز و ساماندهی میکرد؛ البته ساماندهی لشکر، جزو جهاد در راه الله متعال است و جهاد در راه الله در ضمن نماز، جایز میباشد. از اینرو الله متعال، «نماز خوف» را برای مسلمانان مشروع فرموده است. لذا عمر رضی الله عنه در حالی که در نمازش حضور قلب داشت و حواسش به چپ و راست نمیرفت، لشکر اسلام را ساماندهی میکرد.
از الله متعال میخواهیم که همهی ما را در شمار کسانی قرار دهد که نمازشان، آنان را از کارهای زشت و ناپسند باز میدارد و از پروردگارمان درخواست میکنیم که نمازهایمان را بپذیرد؛ همانا او بر هر کاری تواناست.