اگر به بدهکار تنگ دست خود ، مهلت دهید ، خود نمونه ای از کمک کردن به دیگران محسوب می شود البته اگر تهی دست باشد و نتواند بدهی خود را بپردازد ، بر شما واجب است که بر او آسان بگیرید و برای مطالبه حق خود ، بر او سخت گیری نکنید ، زیرا خداوند سبحانه و تعالی فرموده است :
ﻭَﺇِﻥْ ﻛَﺎﻥَ ﺫُﻭ ﻋُﺴْﺮَﺓٍ ﻓَﻨَﻆِﺮَﺓٌ ﺇِﻟَﻰٰ ﻣَﻴْﺴَﺮَﺓٍ ۚ ﻭَﺃَﻥْ ﺗَﺼَﺪَّﻗُﻮﺍ ﺧَﻴْﺮٌ ﻟَﻜُﻢْ ۖ ﺇِﻥْ ﻛُﻨْﺘُﻢْ ﺗَﻌْﻠَﻤُﻮﻥَ
و اگر (بدهکار) تنگدست بود، پس تا
(هنگام) گشایش ( و توانایی) مهلت دهید، و
(اگر توانایی پرداخت ندارد) بخشیدن آن برای شما بهتر است؛ اگر بدانید.
و همچنین رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است : ( ومن یسر علی معسر یسر الله علیه فی الدنیا و الآخره ) یعنی هر کس ، بر تنگ دستی آسان بگیرد ، الله در دنیا و آخرت بر او آسان می گیرد .
از این رو علما رحمهم الله گفته اند : هر کس بدهکار تهی دستی داشته باشد ، بر او حرام است که طلب خود را از او مطالبه نماید یا از او شکایت کند ، بلکه بر او واجب است که به وی مهلت دهد .
متأسفانه برخی از افرادی که از خدا نمی ترسند و به بندگانش رحم نمی کنند ، بر بدهکاران تنگ دست خود ، سخت می گیرند و برای دریافت طلب خود بر آن ها فشار می آورند و آنان را در تنگنا قرار می دهند ،با این کار بیم آن می رود که الله در دنیا و آخرت و یا هم در دنیا و هم در آخرت ، او را در تنگنا قرار دهد .
عکس این حالت نیز وجود دارد ، برخی از مردم با وجودی که دستشان باز است ، بدهی های خود را پرداخت نمی کنند می گوید : برو فردا بیا و فردای آن روز نیز همین داستان تکرار می شود . این در حالی است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است :
(مطل الغنی ظلم) یعنی تأخیر نمودن ثروتمند برای ادای بدهی اش ، ظلم است . بنابر این هر ساعت یا هر لحظه ای که ثروتمند ، برای ادای بدهی اش تأخیر می کند، بر گناهانش افزوده می شود .
(منظور از ثروتمند در این عبارت ، کسی است که توانایی پرداخت بدهی اش را دارد) .