خطبه واجب است؛ چون از یک طرف پیامبر صلی الله علیه وسلم در تمام جمعهها آنرا میخواند و هیچوقت آنرا ترک نمیکرد و از طرف دیگر میفرماید : (صلوا کما رأیتمونی أصلی)[۱]
«همانگونه که مرا میبینید نماز میخوانم، نماز بخوانید».
روش پیامبر صلی الله علیه وسلم در خطبه؟
پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید : (إن طول صلاه الرجل و قصر خطبته مئنه من فقهه فأطیلوا الصلاه و أقصروا الخطبه و إن من البیان لسحرا)[۲]
«طولانی بودن نماز خطیب و کوتاه بودن خطبهاش نشانهای از فقیه بودن او است؛ پس نماز را طولانی و خطبه را کوتاه کنید و به راستی که برخی سخنان سحرآمیزند».
از جابربن سمره روایت است : (کنت أصلی مع النبی صلی الله علیه وسلم الصلوات، فکانت صلاته قصدا، و خطبته قصدا)[۳]
«نمازها را با پیامبر صلی الله علیه وسلم میخواندم، در نماز و خطبهاش حد وسط را رعایت میکرد».
ازجابر بن عبدالله روایت است : (کان رسول الله صلی الله علیه وسلم إذا خطب احمرت عیناه وعلا صوته و اشتد غضبه کانه منذر جیش یقول صبحکم و مساکم)[۴]
«پیامبرصلی الله علیه وسلم وقتی خطبه میخواند چشمانش سرخ و صدایش بلند میشد و عصبانیتش شدت پیدا میکرد انگار از آمدن لشکری هشدار میدهد و میگوید : دشمن صبح و شام به شما حمله میکند».
[۱]) صحیح : [الإرواء ۲۶۲[، خ (۶۳۱/۱۱۱/۲).
[۲]) صحیح : [صو ج ۲۱۰۰]، [الإرواء ۶۱۸]ف م (۸۶۹/۵۹۴/۲). امام نووی میگوید : «مئنه» با فتحه میم و کسره همزه و تشدید نون بمعنی علامت و نشانه است.
[۳]) صحیح : [ص. ت ۴۱۸]، م (۸۸۶/۵۹۱/۲)، ت (۹۱۵۰۵/۲).
[۴]) صحیح : [ص. ج ۴۷۱۱]، [الإرواء ۶۱۱]، م (۸۶۶/۵۹۱/۲)، ت (۵۰۵/۹/۲).