حکم نماز جنازه و فضیلت آن

خواندن نماز بر میت مسلمان فرض کفایی است، چون پیامبر ﷺ در بعضی از احادیث به آن امر کرده‌اند؛

از میان آنها این احادیث قابل ذکرند:

حدیثی که از زید بن خالد جُهَنی آمده است. او می‌گوید:

مردی از اصحاب پیامبر ﷺ در روز خیبر فوت شد. پس به پیامبر ﷺ خبر دادند، آنگاه فرمودند: « بر دوستتان نماز بخوانید ». پس با فرموده‌اش صورتهای مردم تغییر پیدا کرد، ایشان فرمودند: « دوستتان در راه خدا، (در غنایم قبل از تقسیم آن) خیانت کرده است ». پـس وسایلـش را جستجو و بررسی کردیم و جواهری از جواهر یهـود را که دو درهم نمی‌شد پیدا کردیم

رواه ابوداود و نسائی

وجه دلالت در حدیث:

اگر نماز بر میت فرض عین بود، پیامبر ﷺ بر او نماز می‌خواندند و به فرموده‌اش: « بر دوست‌تان نماز بخوانید » اکتفا نمی‌کرد.

اما فضیلت نماز جنازه؛ دلیل آن به شرح زیر است:

از عامر بن سعد بن ابی وقاص روایت است که می‌گوید: نزد عبد الله بن عمر  نشسته بودم، ناگهان خبّاب صاحب مقصوره [یعنی: خانۀ بزرگی که دور تا دور آن دیوار باشد و کسی جز خودش وارد آن نشود] آمد و گفت: ای عبدالله بن عمر! آیا نمی‌شنوی که ابوهریره چه می‌گوید؟ او شنیده است که پیامبر ﷺ فرموده‌اند: « کسی که همراه جنازه‌ای از خانه‌اش خارج شود و بر او نماز بخواند، سپس همراه او برود تا اینکه دفن شود، دو قیراط از اجر به او می‌رسد، هر قیراط به اندازۀ کوه اُحُد است؛ و کسی که بر آن نماز بخواند، سپس برگردد، برای او به اندازۀ کوه احد اجر می‌رسد؟». پس عبد الله بن عمر، خبّاب را نزد عایشه رضی الله عنها فرستاد تا از او راجع به گفتۀ ابوهریره سؤال کند، سپس دوباره نزد او بیاید و به او از آنچه که عایشه رضی الله عنها گفته است خبر دهد. و ابن عمر با دستش سنگهایی از مسجد برداشت و در دستش آنها را زیر و رو می‌کرد، تا اینکه کسی را که فرستاده بود، آمد و گفت: عایشه رضی الله عنها می‌گوید: ابوهریره راست گفته است. آنگاه ابن‌عمر سنگهایی را که در دست داشت به زمین زد و گفت: ما در قیراطهای بسیاری کوتاهی کرده‌ایم!

رواه بخاری و مسلم