آداب سلام

در اولین مرتبه حق آن است که رهگذر و مسافری که از سفر آمده، بر نشستگان سلام کند، و سوار بر پیاده، پیاده بر نشسته، کم بر بسیار، صغیر بر کبیر و کوچک بر بزرگ، سلام کند. و از حضرت صلی الله علیه و سلماین حدیث ثابت شده:

«سوار بر پیاده، و پیاده بر نشسته و کم بر بسیار و کوچک بر بزرگ سلام کند».

ایضاً از حضرت رسول صلی الله علیه و سلمثابت شده که خود حضرت صلی الله علیه و سلمبر بچه‌ها و زنان سلام می‌کرد و فرمود: «السلام قبل الکلام». یعنی «اول سلام، بعد کلام».

و سبب آن این که سلام امان است و هیچ سخنی استوار نیست، مگر بعد از امان باشد.

از آداب و روش اسلامی است که انسان هنگامی که وارد منزل خود می‌شود، بر اهل خانه‌اش سلام کند.

حضرت صلی الله علیه و سلمبه حضرت انس رضی الله عنه فرمود: «ای پسرم! هنگامی که به خانه برمی‌گردی به اهل خانه‌ات سلام کن، چون سلام مایه برکت برای تو و برای خانواده‌ات می‌باشد».

و هنگام جداشدن سلام مستحب است، همانگونه که هنگام ملاقات مستحب است.

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلمفرمود: «هنگامی که انسان وارد مجلسی می‌شود باید سلام کند، وقتی که می‌خواهد بیرون رود در وقت قیام سلام کند، پس سلام اولی فضل بیشتری بر سلام آخری ندارد».

وقتی که داخل منزل می‌شود و کسی در منزل نیست ادب آنست که بگوید: «السَّلاَمُ عَلَیْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِینَ».

اگر کسی نامه فرستاد و در آن سلام و تحیات نوشته بود، رد سلام فوراً واجب است و اگر سلام رسانی به شما سلامی رساند و ابلاغ کرد، باید بگوید: «علیک وعلیه السلام».

در صحیح بخاری و مسلم از عایشهل روایت شده که حضرت رسول صلی الله علیه و سلمبه من فرمود: «این جبرئیل است و به شما سلام می‌کند. گفتم: «علیک وعلیه السلام ورحمه الله وبرکاته».

اگر دو نفر به هم رسیدند سلام کردند و بعداً از هم جدا شدند و بعد از وقت کمی به هم رسیدند، باید دوباره سلام کنند، اگرچه آن جدایی کم باشد.

در سنن ابوداود از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده که رسول خدا صلی الله علیه و سلمفرمود: «هرگاه یکی از شما برادرش را ملاقات کند، باید بر وی سلام نماید و اگر میانشان درختی یا دیواری یا سنگی حائل شد و باز او را دید باید بر او سلام کند».

و هرگاه یاران پیامبر صلی الله علیه و سلممی‌رفتند، اگر روبروی‌شان درخت یا تپه‌ای بود از طرف راست و چپ می‌رفتند پس از پستش و اطرافش می‌گذشتند و بر همدیگر سلام می‌کردند.

اگر به کسی سلام کردی و در کنار او یکی خوابیده بود، سنت است آن قدر صدا بلند نکنی که خوابیده بیدار شود؛ چون حضرت صلی الله علیه و سلمنوعی سلام می‌کرد که بیدار می‌شنید و خوابیده بیدار نمی‌شد.

در زاد المعاد نقل است که: «حضرت رسول صلی الله علیه و سلمبا هرکس روبرو می‌شد، قبل از او سلام می‌کرد، هرکس سلامی می‌فرستاد بر مبلّغ و فرستندۀ سلام، سلام می‌کرد و جواب سلام را صحیح و درست، نه به اشاره و نه به دست و نه بر سر، که به صراحت و درست جواب می‌داد و یا بهتر از آن و بدون تأخیر، مگر این که در نماز و یا قضای حاجت بوده باشد». و این در بسیاری از احادیث ثابت شده و چیزی مخالف آن نیامده است.