کتاب و سنت بر اینکه ایمان با انجام طاعت و عبادت زیاد و با انجام معصیت و گناه کم می شود، دلالت دارند.
خداوند در کتابش می فرماید:{وَالَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ} محمد ۱۷٫
«و کسانی که هدایت یافتند بر هدایتشان افزود و به آنها تقوا و پرهیزگاری عطا نمود»
و می فرماید:{إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ} انفال ۲٫
«ایمانداران کسانی هستند که هنگامی یاد الله می شود دلهایشان بترسد و هنگامی که آیات خداوند بر آنها تلاوت می شود ایمانشان زیاد می گردد و بر پرورگارشات توکل می نمایند»
و از سنت این فرموده رسول الله صلی الله علیه وسلم است که میفرماید:«یخرج من النار من کان فی قلبه مثقال ذره من إیمان»
بخاری (۷۵۱۰) مسلم (۱۹۳) .
«هرکس در قلبش به اندازه سرسوزنی ایمان باشد از آتش خارج می شود»
و همچنین می فرماید:«الْإِیمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ شُعْبَهً أعلاها لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَهُ الْأَذَى عَنْ الطَّرِیقِ وَالْحَیَاءُ شُعْبَهٌ مِنْ الْإِیمَانِ»
صحیح مسلم کتاب الإیمان (۵۷) .
«ایمان هفتاد و چند شعبه دارد که بالاترین آن لا اله الا الله و کمترین آن از بین بردن اذیت از سر راه مردم است و حیا شعبه ای از ایمان است».
ودحدیثی دیگر میفرماید:
الایمان یزید وینقص؛یزید بالطاعات وینقص بالمعاصی
یعنی: ایمان کم و زیاد میشود؛ ب وسیله انجام عبادات زیاد شده و توسط گناهان ومعاصی کم میشود.