خداوند متعال میفرماید: ﴿وَمَن یَبۡتَغِ غَیۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِینٗا فَلَن یُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِی ٱلۡأٓخِرَهِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِینَ ٨۵﴾ [آلعمران: ۸۵].
«هرکس بجز (آئین و شریعت) اسلام، آیینی برگزیند، از او پذیرفته نمیشود و او در آخرت در زمرهی زیانکاران خواهد بود».
آلوسی در تفسیر این آیه گفته است: عدهای اسلام را به معنی توحید و فرمانبرداری و عدهای هم آن را به معنی شریعت حضرت محمد صلی الله علیه و سلم گرفتهاند. یعنی کسانی که بعد از بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و سلم از غیر شریعت او پیروی کنند، از آنان پذیرفته نمیشود. یعنی خداوند نه آن را میپسندد و نه به آنان پاداش میدهد. پس این گفتهی خداوند که میفرماید: ﴿فَلَن یُقۡبَلَ مِنۡهُ﴾ پذیرش هر دینی که برخلاف السلام باشد، نفی میکند[۱].
در توضیح سخن آلوسی که «اسلام» را یک بار به معنی توحید و فرمانبرداری و بار دیگر به معنی شریعت حضرت محمد صلی الله علیه و سلم گرفته است، باید گفت که آیهی: ﴿وَمَن یَبۡتَغِ غَیۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِینٗا فَلَن یُقۡبَلَ مِنۡهُ﴾ بر هر دو قول صدق میکند، چرا که جوهر اسلام و حقیقت آن مبتنی بر تسلیم خالصانه در برابر خداوند است و مظهر این تسلیم هم اطاعت از شریعت خدا یعنی امر و نهی او است. پس اگر انسان از تسلیم در برابر خدا خودداری کند، هیچ عملی از او پذیرفته نمیشود و در روز قیامت هم جزو زیانکاران خواهد بود. اگر انسان از اطاعت از شریعت خداوند، شریعتی که به پیامبرش محمد صلی الله علیه و سلم وحی کرده است، خودداری کند، در واقع از تسلیم شدن در برابر خدا سر باز زده است، چرا که از امر و دستور خدا مبنی بر اطاعت از پیامبر و شریعتی که از جانب پروردگارش آورده است، سرپیچی کرده است.
[۱]– تفسیر آلوسی: ج ۳، ص ۲۱۵٫