ترمذی، باب: [صِفَهِ طَعَامِ أَهْلِ النَّارِ]
۳۹۱- «عَنْ أَبِی الدَّرْدَاءِ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و سلم: یُلْقَى عَلَى أَهْلِ النَّارِ الجُوعُ، فَیَعْدِلُ مَا هُمْ فِیهِ مِنَ العَذَابِ، فَیَسْتَغِیثُونَ فَیُغَاثُونَ بِطَعَامٍ مِنْ ضَرِیعٍ، لَا یُسْمِنُ وَلَا یُغْنِی مِنْ جُوعٍ، فَیَسْتَغِیثُونَ بِالطَّعَامِ، فَیُغَاثُونَ بِطَعَامٍ ذِی غُصَّهٍ، فَیَذْکُرُونَ أَنَّهُمْ کَانُوا یُجِیزُونَ الغَصَصَ فِی الدُّنْیَا بِالشَّرَابِ، فَیَسْتَغِیثُونَ بِالشَّرَابِ، فَیُرْفَعُ إِلَیْهِمُ الحَمِیمُ بِکَلَالِیبِ الحَدِیدِ، فَإِذَا دَنَتْ مِنْ وُجُوهِهِمْ، شَوَتْ وُجُوهَهُمْ، فَإِذَا دَخَلَتْ بُطُونَهُمْ، قَطَّعَتْ مَا فِی بُطُونِهِمْ، فَیَقُولُونَ: فَادْعُوا، وَمَا دُعَاءُ الکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ، قَالَ: فَیَقُولُونَ: ادْعُوا مَالِکًا، فَیَقُولُونَ: یَا مَالِکُ! لِیَقْضِ عَلَیْنَا رَبُّکَ، قَالَ: فَیُجِیبُهُمْ: إِنَّکُمْ مَاکِثُونَ، قَالَ الْأَعْمَشُ: نُبِّئْتُ أَنَّ بَیْنَ دُعَائِهِمْ، وَبَیْنَ إِجَابَهِ مَالِکٍ، أَلْفَ عَامٍ، قَالَ: فَیَقُولُونَ: ادْعُوا رَبَّکُمْ، فَلَا أَحَدَ خَیْرٌ مِنْ رَبِّکُمْ، فَیَقُولُونَ: رَبَّنَا! غَلَبَتْ عَلَیْنَا شِقْوَتُنَا وَکُنَّا قَوْمًا ضَالِّینَ، رَبَّنَا! أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ، قَالَ: فَیُجِیبُهُمْ: اخْسَئُوا فِیهَا وَلَا تُکَلِّمُونِ، فَعِنْدَ ذَلِکَ یَئِسُوا مِنْ کُلِّ خَیْرٍ، وَعِنْدَ ذَلِکَ یَأْخُذُونَ فِی الزَّفِیرِ وَالحَسْرَهِ وَالوَیْلِ».
- «از ابودرداء رضی الله عنه روایت شده است که گفت: پیامبرصلی الله علیه و سلم فرمودند: دوزخیان دچار گرسنگی کرده میشوند و عذاب آنها را دوبرابر میکند، آنگاه آنان طلب غذا میکنند تا آنها را از گرسنگی نجات دهد، پس غذایی از ضریع به آنها داده میشود، غذایی که نه آنها را سیر میکند و نه آنها را از گرسنگی نجات میدهد، باز دوباره طلب غذا میکنند، پس غذایی به آنها داده میشود که در گلوهایشان گیر میکند و آنها را بیشتر اذیت خواهد داد، آن وقت وضعیت خود را در دنیا به یاد خواهند آورد که برای پایینرفتن غذا از گلو، از نوشیدنی استفاده میکردند، پس نوشیدنی طلب میکنند، آب بسیار داغ در ظرفی با قلابهای آهنی به آنها داده میشود، چنان داغ است که هرگاه به صورتهایشان نزدیک میشود، صورتهایشان را کباب میکند و هرگاه به شکمشان وارد شود، داخل شکمشان را پاره میکند، سپس برخی به برخی دیگر میگویند: نگهبانان جهنم را [به کمک] بخوانید، آنها را میخوانند، آنها نیز در جوابشان میگویند: آیا مگر پیامبرانتان آیههای روشن و دلایل آشکاری را برایتان نمیآوردند؟ میگویند: بله، میگویند: پس خودتان از خداوند درخواست کنید، ولی درخواست کافران به جایی نمیرسد و جز سر در گمی و گمراهی نتیجهای ندارد، پیامبرصلی الله علیه و سلم فرمودند: سپس برخی به برخی دیگر میگویند: مالک را بخوانید (مسؤول نگهبانهای جهنم)، آنها نیز میگویند: ای مالک! از پروردگارت بخواه ما را بمیراند تا از این عذاب نجات یابیم، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: و مالک به آنها اینچنین جواب میدهد: شما در اینجا میمانید و مرگ و میری در کار نیست -اعمش میگوید: به من خبر داده شد که زمان دعای دوزخیان و جواب مالک، هزار سال طول میکشد-پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: برخی به برخی دیگر میگویند: پروردگارتان را بخوانید، زیرا هیچکس بهتر از پروردگارتان نیست، آنها نیز میگویند: خدایا! بدبختی ما که ناشی از معاصی است، بر ما چیره گشته است و ما مردمانی گمراه بودیم، خدایا! ما را از آتش دوزخ بیرون بیار و اگر بعد از نجات به کفر و عصیان و انجام معاصی برگشتیم، آن وقت ما ستمگر خواهیم بود و مستحق هرگونه عذاب هستیم، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: خداوند به آنها جواب میدهد: خفه شوید و بدانجا برگردید و با من سخن نگویید، آن وقت، اینجاست که از هر خیری مأیوس میشوند و شروع به آهکشیدن و حسرتخوردن و واویلاگفتن میکنند».
ضریع: درختی است خاردار که شتران خارها را وقتی که جوان و خشک نشدهاند، میخورند اما اگر خشک شوند همچون سم