نماز را بین خود و بنده‌ام دو قسمت کردم(۳)

ترمذی، باب: [تفسیر القرآن] باب [سوره الفاتحه]

۱۲۵- «عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِیْهِ عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللّهِ  صلی الله علیه و سلم قَالَ: مَنْ صَلَّى صَلَاهً لَمْ یَقْرَأْ فِیهَا بِأُمِّ الْقُرْآنِ، فَهِیَ خِدَاجٌ، وَهِیَ خِدَاجٌ، غَیْرُ تَمَامٍ، قَالَ: قُلْتُ: یَا أَبَا هُرَیْرَهَ، إِنِّی أَحْیَانًا أَکُونُ وَرَاءَ الْإِمَامِ، قَالَ: یَا ابْنَ الْفَارِسِیِّ، اقْرَأُ بِهَا فِیْ نَفْسِکَ، فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ  صلی الله علیه و سلم یَقُولُ: قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: قَسَمْتُ الصَّلَاهَ بَیْنِی وَبَیْنَ عَبْدِی نِصْفَیْنِ، فَنِصْفُهَا لِی، وَنِصْفُهَا لِعَبْدِی، وَلِعَبْدِی مَا سَأَلَ، یَقْرَأُ الْعَبْدُ: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٢﴾ فَیَقُولُ اللَّهُ: حَمِدَنِی عَبْدِی، فَیَقُولُ الْعَبْدُ: ﴿ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ ٣﴾، فَیَقُولُ اللَّهُ: أَثْنَى عَلَیَّ عَبْدِی. فَیَقُولُ: ﴿مَٰلِکِ یَوۡمِ ٱلدِّینِ ۴﴾ فَیَقُولُ اللّهُ: مَجَّدَنِی عَبْدِی، وَهَذَا لِعَبْدی، وَبَیْنِی وَبَیْنَ عَبْدِی: ﴿إِیَّاکَ نَعۡبُدُ وَإِیَّاکَ نَسۡتَعِینُ ۵﴾ وَآخِرُ السُّورَهِ لِعَبْدِی مَا سَأَلَ، یَقُولُ: ﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِیمَ ۶ صِرَٰطَ ٱلَّذِینَ أَنۡعَمۡتَ عَلَیۡهِمۡ غَیۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ عَلَیۡهِمۡ وَلَا ٱلضَّآلِّینَ ٧﴾».

125. «از علاء بن عبدالرحمن از پدرش (یعقوب) از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است که پیامبرصلی الله علیه و سلم فرمودند: «هرکس نماز بخواند و در آن سوره‌ی ام القرآن (سوره‌ی فاتحه یا حمد) نخواند، نمازش ناقص است، نمازش ناقص است، [و نمازش] ناتمام است»، (یعقوب) گفت: گفتم: ای ابوهریره! شاید مأموم باشیم (بعضی وقت‌ها مأموم هستیم)، (ابوهریره) گفت: ای فرزند فارسی! (منظور از فارسی، یعقوب پسر سفیان فارسی است) پیش خود آن را بخوان، زیرا من از پیامبر  صلی الله علیه و سلم شنیدم که می‌فرمود: خداوند متعال می‌فرماید: «نماز را بین خود و بنده‌ام به دو قسمت تقسیم کردم، قسمتی از آن برای من و قسمت دیگرش متعلق به بنده‌ام است و برای بنده‌ام هر آنچه طلب می‌کند (می‌خواهد)، هست [و برآورده می‌کنم]، بنده [در این سوره] می‌گوید: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٢﴾ «سپاس و ستایش شایسته‌ی پروردگار جهانیان است»، خداوند متعال می‌فرماید: بنده‌ام مرا سپاس و ستایش گفت، بنده می‌گوید: ﴿ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ ٣﴾ «خداوند بخشنده‌ی مهربان است»، خداوند متعال می‌فرماید: بنده‌ام مرا ستود، بنده می‌گوید: ﴿مَٰلِکِ یَوۡمِ ٱلدِّینِ ۴﴾ «خداوند صاحب روز سزا و جزاست»، خداوند می‌فرماید: بنده‌ام مرا به بزرگی یاد کرد (مرا تمجید کرد). این قسمتِ بنده‌ام و بین من و بنده‌ام است که ﴿إِیَّاکَ نَعۡبُدُ وَإِیَّاکَ نَسۡتَعِینُ ۵﴾ «تنها تو را عبادت می‌کنیم و تنها از تو کمک و یاری می‌خواهیم»، و آخر سوره برای بنده‌ام است هر آنچه طلب می‌کند (می‌خواهد)، او می‌گوید: ﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِیمَ ۶ صِرَٰطَ ٱلَّذِینَ أَنۡعَمۡتَ عَلَیۡهِمۡ غَیۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ عَلَیۡهِمۡ وَلَا ٱلضَّآلِّینَ ٧﴾ «ما را به راه راست هدایت کن، راه کسانی که به آنان نعمت دادی، نه راه کسانی که مورد خشم قرار گرفتند و نه راه گمراهان»».

ترمذی می‌گوید: این حدیث حسن است.