آفرینش هرکدام از شما چهل روز در شکم مادرش به صورت نطفه خواهد بود(۱)

بخاری، کتاب «بدء الخلق» باب: «ذکر الملائکه» و باب: [خلق آدم] و در کتاب «القدر» و کتاب «التوحید» باب: [﴿وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ کَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِینَ ١٧١﴾]

الفاظ حدیث زیر از روایت بخاری در کتاب «التوحید» گرفته شده است:

۱۰۰- «عَنْ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ مَسْعُودٍ رضی الله عنه قَالَ: حَدَّثَنَا رَسُولُ اللَّهِ  صلی الله علیه و سلم – وَهُوَ الصَّادِقُ المَصْدُوقُ -: أَنَّ خَلْقَ أَحَدِکُمْ یُجْمَعُ فِی بَطْنِ أُمِّهِ أَرْبَعِینَ یَوْمًا – أَوْ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً – ثُمَّ یَکُونُ عَلَقَهً مِثْلَهُ، ثُمَّ یَکُونُ مُضْغَهً مِثْلَهُ، ثُمَّ یُبْعَثُ إِلَیْهِ المَلَکُ، فَیُؤْذَنُ بِأَرْبَعِ کَلِمَاتٍ: فَیَکْتُبُ رِزْقَهُ وَأَجَلَهُ وَعَمَلَهُ وَشَقِیٌّ أَوْ سَعِیدٌ، ثُمَّ یَنْفُخُ فِیهِ الرُّوحَ، فَإِنَّ أَحَدَکُمْ لَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الجَنَّهِ، حَتَّى لاَ یَکُونُ بَیْنَهَا وَبَیْنَهُ إِلَّا ذِرَاعٌ، فَیَسْبِقُ عَلَیْهِ الکِتَابُ، فَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ فَیَدْخُلُ النَّارَ، وَإِنَّ أَحَدَکُمْ لَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ، حَتَّى مَا یَکُونُ بَیْنَهَا وَبَیْنَهُ إِلَّا ذِرَاعٌ، فَیَسْبِقُ عَلَیْهِ الکِتَابُ، فَیَعْمَلُ عَمَلَ أَهْلِ الجَنَّهِ فَیَدْخُلُهَا».

100. «از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت شده است که گفت: پیامبر صادق و مصدوق^([۱]) برایمان سخن گفت و فرمودند: «آفرینش هرکدام از شما اینگونه است که چهل روز و چهل شب در شکم مادرش گرد آورده می‌شود -و یا (شک راوی) چهل شب (به صورت نطفه خواهد بود)- سپس به همان مدت به صورت علقه (خون بسته) درمی‌آید، سپس به همان مدت به مضغه (گوشت پاره) تبدیل می‌شود، سپس خداوند فرشته [ی مأموری] را به سویش می‌فرستد و به نوشتن چهار چیز دستور داده می‌شود: روزیِ او و اجل و عملش و این که سرانجام بدبخت یا خوش‌بخت خواهد بود، سپس در او روح می‌دمد و همانا یکی از شما عمل اهل بهشت را انجام می‌دهد، تا جایی که میان او و بهشت جز ذراعی فاصله نمی‌ماند، ولی این نوشته بر او سبقت می‌گیرد، پس کار اهل آتش را انجام می‌دهد و داخل آتش می‌گردد و همانا یکی از شما عمل اهل آتش (جهنم) را انجام می‌دهد، تا جایی که میان او و جهنم جز ذراعی فاصله نمی‌ماند، ولی این نوشته بر او سبقت می‌گیرد، پس کار اهل بهشت را انجام می‌دهد و داخل آن می‌گردد».

۱۰۱- در برخی از روایت عبارت: «فَوَ اللّهِ إِنَّ أَحَدَکُمْ – أَوِ الرَّجُلُ» و در برخی دیگر عبارت: «غَیْرَ ذِرَاعٍ أَوْ ذِرَاعَیْنِ» و در برخی دیگر عبارت «إِلَّا بَاعٌ» و در برخی دیگر تقدیم «الجنه» بر «النار» آمده است.

۱۰۲- «قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْعُودٍ رضی الله عنه: حَدَّثَنَا رَسُولُ اللَّهِ  صلی الله علیه و سلم وَهُوَ الصَّادِقُ الْمَصْدُوقُ: أَنَّهُ یُجْمَعُ خَلْقُ أَحَدِکُمْ فِی بَطْنِ أُمِّهِ أَرْبَعِینَ یَوْمًا، ثُمَّ یَکُونُ عَلَقَهً مِثْلَ ذَلِکَ، ثُمَّ یَکُونُ مُضْغَهً مِثْلَ ذَلِکَ، ثُمَّ یَبْعَثُ اللَّهُ إِلَیْهِ الْمَلَکَ، فَیُؤْمَرُ بِأَرْبَعِ کَلِمَاتٍ، فَیَقُولُ: اکْتُبْ عَمَلَهُ، وَأَجَلَهُ، وَرِزْقَهُ، وَشَقِیٌّ أَوْ سَعِیدٌ، فَوَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ، إِنَّ أَحَدَکُمْ لَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّهِ، حَتَّى مَا یَکُونُ بَیْنَهُ وَبَیْنَهَا إِلَّا ذِرَاعٌ، فَیَسْبِقُ عَلَیْهِ الْکِتَابُ، فَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ فَیَدْخُلُهَا، وَإِنَّ أَحَدَکُمْ لَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ النَّارِ، حَتَّى مَا یَکُونُ بَیْنَهُ وَبَیْنَهَا إِلَّا ذِرَاعٌ، فَیَسْبِقُ عَلَیْهِ الْکِتَابُ، فَیَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّهِ فَیَدْخُلُهَا».

۱۰۲٫ «عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می‌گوید: پیامبرِ صادق و مصدوق برایمان سخن گفتند و فرمودند: «آفرینش هرکدام از شما اینگونه است که چهل روز در شکم مادرش (به صورت نطفه) جمع می‌گردد. سپس به همان مدت به صورت علقه (خون بسته) درمی‌آید، سپس به همان مدت به مضغه (گوشت پاره) تبدیل می‌شود، سپس خداوند فرشته [ی مأموری] را به سویش می‌فرستد و به چهار کلمه دستور داده می‌شود و خدا به فرشته می‌گوید: عمل و أجل و روزیش را و این که بدبخت یا خوش‌بخت است، بنویس، سوگند به خدایی که جانم در دست قدرت اوست، همانا یکی از شما عمل اهل بهشت را انجام می‌دهد، تا جایی که میان او و بهشت جز ذراعی فاصله نمی‌ماند، ولی این نوشته بر او سبقت می‌گیرد، پس کار اهل آتش را انجام می‌دهد و داخل آن می‌گردد و همانا یکی از شما عمل اهل آتش (جهنم) را انجام می‌دهد، تا جایی که میان او و جهنم جز ذراعی فاصله نمی‌ماند، ولی این نوشته بر او سبقت می‌گیرد، پس کار اهل بهشت را انجام می‌دهد و داخل آن می‌گردد».

 

[۱]– صادق یعنی راستگو و مصدوق یعنی در آنچه خداوند به او وعده داده است، راستگو می‌باشد و یا به معنی در آنچه بیان می‌کند، مورد تأیید پروردگار می‌باشد – مترجم.