ابن قیم رحمه الله میگوید: کسی که وارد مسجد میشود، در آغاز دو رکعت تحیهالمسجد بخواند سپس بیاید و به مردم سلام بدهد[۱].
و دلیل آن را حدیث رفاعه رضی الله عنه میداند که فردی وارد مسجد شد و نماز خواند سپس آمد و سلام داد. رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «وعلیکالسلام، دوباره نماز بخوان زیرا تو نماز نخواندی»[۲]. باید دانست که این، رأی ابن قیم است. ولی در حقیقت هیچگونه دلیلی وجود ندارد که شخص، به محض اینکه وارد مسجد شد، سلام ندهد و شاید شخصی که در حدیث فوق از او صحبت شده در گوشهای از مسجد و دور از مردم بود. لذا ابتدا نماز خواند سپس آمد و سلام داد. پس بهتر است که هرگاه، مسلمان وارد مسجد شد، ابتدا به برادران مسلمانش، سلام دهد. سپس، دو رکعت نماز بخواند.
و اگر کسی به شما سلام داد در حالی که شما مشغول خواندن نماز نفل یا فرضی هستید، سنت است که کف دستت را باز کنی و آن را به سوی زمین قرار دهی طوری که پشت دستت به سوی چهرهات باشد. بدون اینکه بگویی: و علیکم السلام. چنانچه در صحیح مسلم و کتابهای دیگر آمده است[۳].
بعضی از علما میگویند: با انگشت سبابه، اشاره کنید. ولی حالت اول نزد جمهور بهتر است و قول راجح هم همین است.
[۱]– زاد الـمعاد (۲/۴۱۳).
[۲]– ترمذی (۳۰۲) و ابوداود (۸۵۷) و آلبانی آنرا در صحیح سنن ابی داود (۸۰۳) صحیح دانسته است. همچنین این حدیث را امام بخاری (۱/۱۸۴) و مسلم (۳۹۷) از ابوهریرهt روایت کردهاند.
[۳]– صحیح مسلم (۵۴۰).