عبداللهبن عمر رضی الله عنهما میگوید: مردی از نبی اکرم صلی الله علیه وسلم پرسید: کدام اعمال اسلام، بهتر است؟ آن حضرت صلی الله علیه وسلم فرمود:
«تُطعِمُ الطَّعَامَ وَتَقرَأ السَّلامَ عَلَى مَنْ عَرَفتَ ومَنْ لَم تَعرِفْ».
«طعام دادن و سلام گفتن به آشنا و بیگانه».
پس سلام دادن بر مسلمان آشنا و بیگانه، یکی دیگر از رهنمودهای نبیاکرم صلی الله علیه وسلم میباشد. بعضی از سلف میگویند: متأخرین، فقط به افراد آشنا، سلام میدهند و این، یکی از نشانههای قیامت، به شمار میرود.
لذا بر مسلمان لازم است که سنت سلام گفتن را گسترش دهد و به جز اهل کتاب، مشرکین و بتپرستان، به همه افراد مسلمان آشنا و بیگانه، سلام بدهد. زیرا در حدیث فوق و سایر احادیثی که حقوق انسانها را بر یکدیگر بیان میکند، مسلمانان، مدنظر هستند. در نتیجه، اگر انسان، در جوامع اسلامی، زندگی میکند، باید به هر کسی که با وی، روبرو میشود، سلام بگوید چه دوست و آشنا و خویشاوند باشد چه بیگانه.
یکی از اموری که در جوامع ما مشاهده میگردد اینست که ما فقط به افراد آشنا، سلام میدهیم و از سلام دادن به بیگانگان، خودداری میکنیم. در حالی که این کار، یکی از عادات جاهلیت است و از سنت رسول خدا صلی الله علیه وسلم بدور میباشد.
هنگامی که خداوند، آدم علیه السلام را خلق کرد، به او فرمود:
«اذْهَبْ فَسَلِّمْ عَلَى أُولَئِکَ النَّفَرِ مِنَ الْمَلاَئِکَهِ جُلُوسٌ، فَاسْتَمِعْ مَا یُحَیُّونَکَ، فَإِنَّهَا تَحِیَّتُکَ وَتَحِیَّهُ ذُرِّیَّتِکَ. فَقَالَ السَّلاَمُ عَلَیْکُمْ. فَقَالُوا السَّلاَمُ عَلَیْکَ وَرَحْمَهُ اللَّهِ. فَزَادُوهُ وَرَحْمَهُ اللَّهِ»[۱].
«برو به فرشتگانی که آنجا نشستهاند، سلام کن. و به جوابی که به تو میدهند، گوش فرا ده. زیرا این، تحیت تو و تحیت فرزندان توست. آدم نزد فرشتگان رفت و گفت: السلامعلیکم. فرشتگان در جواب او گفتند: السلام علیک ورحمه الله. یعنی کلمهی «ورحمه الله» را بر آن افزودند».
پس سلام، تحیت آدم و فرزندان او و تحیت بهشتیان میباشد.
ابوهریره رضی الله عنه میگوید: رسولالله صلی الله علیه وسلم فرمود:
«لَا تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ حَتَّى تُؤْمِنُوا وَلَا تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا أَوَ لَا أَدُلُّکُمْ عَلَى شَیْءٍ إِذَا فَعَلْتُمُوهُ تَحَابَبْتُمْ أَفْشُوا السَّلَامَ بَیْنَکُمْ»[۲].
«تا وقتی که ایمان نیاوردید، وارد بهشت نمیشوید. و تا زمانی که یکدیگر را دوست نداشته باشید، ایمان نمیآورید. آیا شما را به چیزی راهنمایی نکنم که اگر آن را انجام دهید، با یکدیگر دوست میشوید؟ سلام را در میان خود، رواج دهید».
رسول اکرم صلی الله علیه وسلم در حدیث فوق، بیان نمودند که انسان فقط با داشتن ایمان، وارد بهشت میشود و ایمان هم بدون محبت، بدست نمیآید و محبت هم با گسترش سلام، ایجاد میشود.
[۱]– بخاری (۷/۱۲۵) و مسلم (۲۸۴۴۱).
[۲]– مسلم (۵۴).