یکی از پدیدههای اجتماعی که در بین همهی افراد جامعه٬ اعم از پیر و جوان، زن و مرد، باسواد و بی سواد و… انتشار یافته؛ پدیدهی مزاح، شوخی و طنز است.
این پدیده آنقدر انتشار یافته؛ که روزانه پیامکهای بسیاری به عنوان جک رد و بدل میشود؛ حتی در گوشی بسیاری از افراد نرم افزارهایی در این خصوص نیز نصب شده است.
بنابراین باید اصول و ضوابط جک، مزاح و شوخی را بدانیم؛ اصول و ضوابط شرعی آن عبارتند از:
۱- مسخره و شوخی از الله، پیامبر، دین، ملائکه و آیات و احکام الهی نباشد؛ زیرا چنین تمسخری کفر محسوب میشود و فرد را به ورطهی ارتداد میکشاند.
به دلیل آیه ۶۶ و ۶۵ سورهی توبه:
{وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّمَا کُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ قُلْ أَبِاللَّهِ وَآَیَاتِهِ وَرَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ (۶۵) لَا تَعْتَذِرُوا قَدْ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمَانِکُمْ}
«و اگر از آنان بهپرسی؛ می گویند: بازی و شوخی می کردیم؛ بگو: آیا به الله و آیات او و پیامبرش تمسخر می کردید». «عذر نیاورید؛ به راستی شما پس از ایمانتان کافر شده اید».
۲- مسخره کردن دیگران نباشد؛ چراکه حرام و از گناهان کبیره است.
الله متعال در سوره ی حجرات٬ آیه ۱۱ میفرماید:
{یَاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ یَکُونُوا خَیْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ یَکُنَّ خَیْرًا مِنْهُنَّ}.
«ای کسانی که ایمان آوردهاید! گروهی٬ گروهی دیگر را مسخره نکند؛ چه بسا نزد الله گروه مسخره شونده بهتر باشد. و همچنین گروهی از زنان، زنان دیگر را مسخره نکند. (چون این مساله بین زنان بیشتر رواج دارد) چه بسا زنانی که مورد تمسخر قرار گرفتهاند؛ بهتر از آنان باشند».
۳- دروغ و کذب نباشد؛ چراکه دروغ گفتن حرام است.
الله متعال میفرماید:
{قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ}.
کشته باد؛ دروغگویان (و مرگ بر آنها)!