حکم ترک نماز جمعه

آیا هرکس به نماز جمعه نرود منافق می شود؟ انواع نفاق عملی اعتقادی کدامند؟

الحمدلله

قبلا لازمست توضیح داده شود که:

اولا، کافر و منافق با هم متفاوتند، کافر کسی است که قلبا و ظاهرا اسلام را انکار می کند،
ولی منافق کسی است که در ظاهر اسلام را پذیرفته و اعلام اسلام می کند و قلبا اسلام را رد و انکار می کند،

لذا فرد منافق از کافر عذاب بیشتری خواهد دید زیرا ضرر او بیشتر است. پس نکته ی مهم در این مطالب اینست که نمی توان حکم نفاق بر مسلمانان صادر نمود، زیرا ما از قلب انسانها ناآگاهیم و بجز الله کسی نمی داند که آیا فردی که اعلام اسلام نموده در گفته و عمل خود صادق است یا خیانت می کند!

دوما، نفاق خود دو نوع است:
نفاق عملی
و نفاق اعتقادی.

نفاق اعتقادی همان نفاقی است که فرد را کافر می کند و کسی است که در قلب مخالف اسلام ولی در ظاهر موافق آن است!

اما نفاق عملی، همیشه کافر نیست، بلکه ممکن است فرد مسلمانی باشد که گهگاهی مرتکب برخی از اعمال منافقانه می شود، مثلا زیاد دروغ گفتن نشانه ی نفاق است. و یا کسی که خلف وعده می کند یا در امانت خیانت می کند، باید از خود بترسد زیرا او نشانه ی نفاق دارد!

پس بطور خلاصه می توان دو نوع نفاق را تعریف نمود:

نفاق اعتقادی که کفر اکبر می باشد و شخص را از اسلام خارج می گرداند و آن شش نوع است: تکذیب پیامبر، تکذیب بعضی از آنچه پیامبر صلی الله علیه وسلم آورده، دشمنی، تنفر و کینه با پیامبر صلی الله علیه وسلم، بغض و کینه به بعضی از آنچه که پیامبر صلی الله علیه وسلم آورده است، خوشحال شدن از شکست دین پیامبر صلی الله علیه وسلم و نارحت گشتن به خاطر پیروزی و سرفرازی دین پیامبر صلی الله علیه وسلم، و همگی این موارد در قلب فرد بروز می کند و شخص اعتقادش را بر مسلمانان مخفی می دارد و لذا به آن نفاق درونی یا اعتقادی گویند.

نفاق عملی که آن کفر اصغر است و شخص را از اسلام خارج نمی کند، ولی آن جنایتی بزرگ و گناهی عظیم است که از آن جمله آنچه است که پیامبر صلی الله علیه وسلم در حدیث ذکر می‌کند. می‌فرماید:
«أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا وَمَنْ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَهٌ مِنْهُنَّ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَهٌ مِنْ النِّفَاقِ حَتَّی یَدَعَهَا إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ وَإِذَا حَدَّثَ کَذَبَ وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ».
بخاری (۳۴) ، وصحیح مسلم (۵۸)

یعنی: «هر کس این چهار خصلت در او دیده شود، منافق خالص است. و هر کس، در او یکی از آنها دیده شود، یک خصلت از  نفاق دارد مگر زمانی که آن را ترک کند. آن چهار خصلت عبارتند از: هرگاه، امانتی به او سپرده شود، خیانت می کند.
هنگام صحبت کردن، دروغ می گوید.
اگر عهد وپیمانی ببندد، پیمانش را می شکند.
هنگام دعوا، دشنام میدهد و ناسزا میگوید».

همچنین می فرماید:
«آیَهُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ».

بخاری (۳۳)

یعنی:«نشانه منافق، سه چیز است: اول اینکه در صحبت های خود، دروغ می گوید.
دوم اینکه خلاف وعده، عمل می کند سوم اینکه در امانت، خیانت می کند».

و از عقبه بن عامر رضی الله عنه روایت شده که پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«زنانی که از شوهران‌شان طلب طلاق می‌کنند، آنها زنانی منافق هستند».

الطبرانی، المعجم الکبیر ۱۷ / ۳۳۹٫

همچنین از اسامه بن زید روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود :
(من ترک ثلاث جمعات من غیر عذر کتب من المنافقین)

«کسی که سه جمعه را بدون عذر ترک کند، از منافقین به حساب می‌آید».

طبرانی (۴۲۲)

این موارد گاهی از مسلمانان سر می زند و لذا نمی توان چنین حکم نمود که هرکس دارای یکی از آن خصلتهای منافقانه باشد، پس او منافق (کافر) است، بلکه باید به او متذکر شد که مواظب خود باشد و از خصلتهای منافقاننه دوری ورزد تا عقیده اش سالم بماند.

بر این اساس کسی که مسلمان است و شهادتین بر زبان آورده و به ارکان اسلام اعتقاد دارد و به آنها عمل می کند، پس ما حکم به اسلام او می دهیم ولی اگر مرتکب یکی از موارد کفر عملی شد، حکم منافق بر او وارد نمی کنیم، زیرا همانطور که گفته شد: اولا، نفاق اعتقادی در قلب است و ما بر قلب انسانها تسلط نداریم و جز الله کسی نمی داند که آیا فرد نفاق اعتقادی دارد یا خیر ( مگر آنکه خود الله تعالی به بندگانش خبر دهد که فلانی منافق است همانطور که منافقان مدینه را به پیامبر صلی الله علیه وسلم شناساند) دوما، این اعمال موجب کفر اکبر و نفاق اعتقادی نیستند بلکه گناه هستند و اهل سنت و جماعت بر خلاف عقیده ی فاسد خوارج مسلمانان را با انجام گناهان کبیره یا صغیره تکفییر نمی کنند.