در وقت برپایی قیامت چند بار در صور دمیده می شود؟

الحمدلله

علمای اسلام در خصوص تعداد دفعات دمیدن در صور اختلاف نظر دارند؛ بعضی می گویند دو بار و بعضی معتقدند سه بار دمیده می شود.

بنا بر نصوص وارد شده در مورد قیامت، اسرافیل دو بار در شیپور می‎دمد، بعد از صور اول تمام موجودات زنده هوش و حواس خود را از دست می دهند و بعد از صور دوم، همه موجودات، زنده می‎گردند، خداوند می فرماید: « وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاء اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرَی فَإِذَا هُم قِیَامٌ یَنظُرُونَ».الزمر: ۶۸

(در صور دمیده خواهد شد و تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند می‌میرند مگر کسانی که خدا بخواهد (آنان را تا زمان دیگری زنده بدارد). سپس بار دیگر در آن دمیده می‌شود، به ناگاه همگی (جان می‌گیرند و) بپا می‌خیزند و می‌نگرند (تا در حق ایشان چه شود و حساب و کتابشان کی انجام پذیرد و سرنوشتشان به کجا بینجامد)‏).

قرآن نفخه اولی را «راجعه» و نفخه دومی را «رادفه» می‎نامد، خداوند منان می‎فرماید:

{یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَهُ * تَتْبَعُهَا الرَّادِفَهُ} (النازعات: ۶ – ۷).

((رستاخیز و قیامت برپا گردد) در آن روزی که (نفخه اوّل، در صور دمیده می‌شود و) زلزله‌ای در می‌گیرد (و دنیا خراب می‌گردد و همگان می‌میرند) سپس (نفخه دوم، در صور دمیده می‌شود و زلزله نخستین) زلزله دیگری به دنبال خواهد داشت).

و در جایی دیگر صور اولی را «صیحه» نامیده و به وقوع دومی نیز تصریح فرموده است، می فرماید:

{مَا یَنظُرُونَ إِلَّا صَیْحَهً وَاحِدَهً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ یَخِصِّمُونَ * فَلَا یَسْتَطِیعُونَ تَوْصِیَهً وَلَا إِلَی أَهْلِهِمْ یَرْجِعُونَ * وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلَی رَبِّهِمْ یَنسِلُونَ} (یس: ۴۹ – ۵۱).

((پاسخ استهزاء ایشان، این است که آنان، چندان) انتظار نمی‌کشند مگر صدائی را که (ناگهان طنین‌انداز می‌گردد و موج آن) ایشان را در بر می‌گیرد (و نابودشان می‌گرداند) در حالی که با یکدیگر (به معامله و کار و بار روزمرّه زندگی، سرگرم و) درگیرند. ‏ (این حادثه به قدری سریع و برق‌آسا و غافلگیرانه است که) حتّی توانائی وصیّت نمودن و سفارش کردن نخواهند داشت، و حتّی فرصت مراجعت به سوی خانواده و فرزندانشان را پیدا نخواهند کرد. ‏ (برای بار دوم) در صور دمیده می‌شود و به ناگاه همه آنان از گورها بیرون آمده و به سوی (دادگاه حساب و کتاب) پروردگارشان شتابان رهسپار می‌گردند‏)‏. ‏

در احادیث رسول‎الله صلی الله علیه وسلم نیز به دو نفخه تصریح شده است، در صحیح بخاری و مسلم از حضرت ابوهریره روایت شده که رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَا بَیْنَ النَّفْخَتَیْنِ أَرْبَعُونَ قَالَ أَرْبَعُونَ یَوْمًا قَالَ أَبَیْتُ قَالَ أَرْبَعُونَ شَهْرًا قَالَ أَبَیْتُ قَالَ أَرْبَعُونَ سَنَهً قَالَ أَبَیْتُ».

میان دو نفخه (چهل) فاصله وجود دارد.

از ابوهریره سوال شد، چهل روز، ‌چهل ماه یا چهل سال فاصله دارد؟

ابوهریره می‎گوید: من از تعیین کردنش خوداری می کنم.(بخاری، کتاب تفسیر و مسلم).

در صحیح مسلم از حضرت عمرو بن عاص روایت شده که می گوید: از رسول‎الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که می‎فرمود: «ثُمَّ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَلَا یَسْمَعُهُ أَحَدٌ إِلَّا أَصْغَی لِیتًا وَرَفَعَ لِیتًا قَالَ وَأَوَّلُ مَنْ یَسْمَعُهُ رَجُلٌ یَلُوطُ حَوْضَ إِبِلِهِ قَالَ فَیَصْعَقُ وَیَصْعَقُ النَّاسُ ثُمَّ یُرْسِلُ اللَّهُ أَوْ قَالَ یُنْزِلُ اللَّهُ مَطَرًا کَأَنَّهُ الطَّلُّ أَوْ الظِّلُّ نُعْمَانُ الشَّاکُّ فَتَنْبُتُ مِنْهُ أَجْسَادُ النَّاسِ ثُمَّ یُنْفَخُ فِیهِ أُخْرَی فَإِذَا هُمْ قِیَامٌ یَنْظُرُونَ ».

(سپس در صور دمیده می شود، هرکس آن را بشنود گردنش را بالا و پایین می‎برد، نخستین کسی که آن را می شنود، مردی است که مشغول ساختن و تمیز کردن حوض شترش می باشد، او بی‎هوش می‎شود و بعد هم مردم هوش و حواس خود را از دست می‎دهند، سپس خداوند بارانی را که مانند رطوبت یا سایه می‎فرستد، اجساد مرده انسانها در اثر آن رشد می کنند و بار دوم در صور دمیده می‎شود، آنها به محض شنیدن صدای آن ازقبور بلند شده، نگاه می کنند).

در بیهقی از ابن مسعودرضی الله عنه چنین آمده است: بعد فرشته صور میان زمین و آسمان می ایستد و در آن می دمد،هیچ موجود زنده‎ای در زمین و آسمانها باقی نمی ماند، همه می میرند، مگر آنهایی که خداوند خواسته باشد، سپس میان دو نفخه آنچه را که خداوند بخواهد، انجام خواهد گرفت.(فتح الباری: (۱۱/۳۷۰).)

البته گروهی از علما بر این عقیده هستند که نفخه (صور) سه بار صورت می‎گیرد، نفخه اولی را نفخه فزع می‎گویند، چون با دمیدن و شنیدن صدای آن مردم می‎هراسند و دومی را نفخه صعق می‎گویند، چون با دمیدن و شنیدن صدای آن مردم بی‎هوش می‎شوند و نفخه سومی را نفخه بعث می ‎گویند، چون با دمیدن و شنیدن آن مردم زنده از قبور برمی‎خیزند.