عقیده امام ابوحنیفه درباره توحید (۲)

• ابوحنیفه می‏گوید: (و صفات خداوند ذاتی و افعالی هستند، صفات ذاتی مثل: زنده بودن، قادر بودن، عالم بودن، ناطق بودن، شنوا بودن، بینا بودن و اراده داشتن. صفات فعلی مثل: خلق کردن، رزق و روزی دادن، آفریدن، بوجود آوردن، ساختن و امثال اینها، و خداوند همواره دارای این اسماء و صفات است.)[۱]
• ابوحنیفه می‏گوید: (و خداوند همیشه با فعلش، انجام دهنده است و فعل خدا صفتی همیشگی می‏باشد، و خداوند متعال انجام دهنده است و انجام دادن صفتی همیشگی می‏باشد و مورد فعل واقع شده مخلوق است و فعل خداوند متعال مخلوق نیست.)[۲]
• ابوحنیفه می‏گوید: (کسی که بگوید نمی‏دانم خدایم در آسمان است یا در زمین، حقیقتاً کافر است و همچنین اگر شخصی بگوید، خداوند بر عرش است و نمی‏دانم عرش در آسمان است یا در زمین حقیقتاً کافر است.)[۳]
• و زنی از ابوحنیفه در مورد اینکه خدایی که تو می‏پرستی کجاست؟ سؤال کرد و ابوحنیفه در جوابش گفت: (خداوند پاک و منزه و بلند مرتبه در آسمان قرار دارد نه در زمین)، مردی از ابوحنیفه پرسید: آیا این فرموده خدا ﴿وَهُوَ مَعَکُمۡ أَیۡنَ مَا کُنتُمۡۚ﴾[الحدید:۴] را دیده‌ای، ابوحنیفه گفت: این مثل همان چیزی است که تو برای مردی نامه می‏نویسی و در آن می‏گویی من با تو هستم و در حالی که تو از او دور و غائب هستی).^[۴]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (دست خدا بالای دستهاست مثل دستهای مخلوقاتش نیست.)^[۵]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (خداوند پاک و منزه و بلند مرتبه در آسمان قرار دارد نه درزمین، مردی به ابوحنیفه گفت: آیا فرموده خدا﴿وَهُوَ مَعَکُمۡ أَیۡنَ مَا کُنتُمۡۚ﴾[الحدید:۴] را دیده‌ای، ابوحنیفه گفت: این مثل همان چیزی است که تو برای مردی نامه‌ای می‏نویسی و در آن می‏گویی، من با تو هستم و در حالیکه تو از او دور و غائب هستی)[۶].
• ابوحنیفه می‏فرماید: (حقیقتاً خداوند سخن می‏گوید و امکان ندارد موسی (علیه السلام) سخن گفته باشد.)[۷]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (و خداوند با سخنش، سخنگوست و سخن گفتن صفتی همیشگی است.)[۸]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (و خداوند سخن می‏گوید ولی نه مثل سخن گفتن ما).[۹]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (و موسی÷ سخن خداوند متعال را شنید، همچنانکه خداوند می‏فرماید:﴿وَکَلَّمَ ٱللَّهُ مُوسَىٰ تَکۡلِیمٗا ١۶۴﴾[النساء:۱۶۴] (و خداوند حقیقتاً با موسی آن گونه که شایسته سخن گفتن است، سخن گفت).^[۱۰]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (و قرآن سخن خداوند است در کتابها نوشته و در دلها نگهداری و بر زبانها تلاوت و بر پیامبر صلی الله علیه وسلم نازل شده است).[۱۱]
• ابوحنیفه می‏فرماید: (و قرآن مخلوق نیست).[۱۲]

 

 

[۱] – الفقه الاکبر، ۳۰۱٫

[۲] – الفقه الاکبر، ۳۰۱٫

[۳] – الفقه الابسط، ۴۶ – ابن تیمیه، مجموع الفتاوی ۵/۴۸ – ابن قیم، اجتماع الجیوش الاسلامیه، ۱۳۹- ذهبی، العلو، ۱۰۱-۱۰۲، ابن قدامه، العلو، ص۱۱۶، ابن أبی العز، شرح الطحاویه، ص۳۰۱٫

[۴] – الاسماء و الصفات، ص۴۲۹٫

[۵]– الفقه الابسط، ص۵۶٫

[۶]– الاسماء و الصفات، /۱۷۰٫

[۷]– الفقه الأکبر، ص۳۰۲٫

[۸]– الفقه الاکبر، ص۳۰۱٫

[۹]– الفقه الاکبر، ص۳۰۲٫

[۱۰] – الفقه الاکبر، ص۳۰۲٫

[۱۱] – الفقه الاکبر، ص۳۰۱٫

[۱۲] – الفقه الاکبر، ص۳۰۱٫