أَفَلَا یَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِی الْقُبُورِ (۹).
وَحُصِّلَ مَا فِی الصُّدُورِ (۱۰).
إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّخَبِیرٌ (۱۱).
«مگر نمیداند که چون آنچه در گورهاست، زیروزبر شود» یعنی: آیا نمیداند که وقتی مردگانی که در گورهایند، برانگیخته شوند و خاک از رویشان برافگنده شود و آنان بیرون آورده شوند؛ «و آنچه در سینههاست فاش شود» یعنی: وقتی که خیرو شر دلها از همدیگر متمایز و آشکار شود؛ «بیگمان آن روز پروردگارشان بهاحوالشان آگاه است؟» یعنی: قطعا پروردگار برانگیختهشدگان در آن روز و در غیرآن از اوقات به احوالشان آگاه است و هیچ چیز از احوالشان در هیچوقت بر او پنهان نمیماند ولی جزای تام و کاملشان را در آن روز میدهد. پس دلیل اینکه حق تعالی فرمود: «آن روز پروردگارشان به احوالشان آگاه است».
همانا تأکید برفراگیری و احاطه علم وی به گذشته، حال و آینده میباشد و نیز از آن روی که جزا منوط به اعمال سابق است لذا مخصوصا یادآوری از روز قیامت، دال بر عدم فراموشی احوال آنان و بهیاد داشتن آن از سوی حق تعالی است.
بنابراین، علم الهی در وقت جزادهی اعمال و اقوال و احوال بندگان، با علم ازلیاش هیچ اختلافی ندارد.
پس وقتی بندگان این حقیقت را دانستند، برایشان سزاوار نیست که حب مال آنان را از شکر و عبادت پروردگار و عمل برای روز حشر، به خود مشغول گرداند.