مظاهر اتباع و پیروی

الف) اقتدا به رسول الله  صلی الله علیه و سلم در اعتقادات و اعمال ظاهری و باطنی

 خداوند متعال می فرماید: «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیراً» (احزاب: ۲۱) «یقیناً برای شما در زندگی رسول الله  صلی الله علیه و سلم سرمشق نیکویی است، برای آنان که به الله و روز آخرت امید دارند و الله را بسیار یاد می‌کنند».

پیروی از رسول خدا محقق نحواهد شد مگر زمانی که عمل انسان در شش مورد موافق با شریعت باشد:

۱- سبب: اگر عبادت خداوند متعال با سببی نامشروع همراه شود، در این صورت آن عبادت، بدعت خواهد بود و مردود است و سودی برای صاحبش نخواهد داشت.

مثال: برخی از مردم به شب زنده داری در شب بیست و هفتم ماه رجب می پردازند به این دلیل که رسول خدا در این شب به معراج رفتند؛ اما باید این نکته را یادآور شد که تهجد عبادت است ولی چون مقرون به این سبب شده، بدعت خواهد بود. چرا که مبنای این عبادت را سببی در نظر گرفته که شرعا ثابت نیست … لذا این وصف – موافقت عبادت شرعی در سبب –  امری مهم است که به وسیله ی آن بدعت های زیادی که گمان می رود سنت هستند و چنین نیستند، روشن و واضح می گردد. و از این قبیل است عملکرد کسانی که ماه رجب را مخصوص عمره تصور می کنند یا اینکه زیارت قبور را به روزهای جمعه و عیدها اختصاص داده اند.

۲- جنس: باید عبادت در جنس نیز با شریعت موافق باشد. بنابراین اگر انسان عبادتی را برای الله انجام دهد که جنس آن مشروع نشده است، قابل قبول نخواهد بود.

مثال: اگر کسی اسبی را قربانی کند، قربانی وی صحیح نیست. چرا که در جنس با شریعت مخالفت کرده است. در شریعت حیواناتی که برای قربانی در نظر گرفته شده، شتر و گاو و گوسفند می باشد. و از این قبیل است زکات فطر نزد کسانی که معتقدند باید زکات فطر از قوت قالب سرزمین داده شود و پرداخت نقدی آن جایز نیست. (بنابراین باید زکات فطر خود را از قوت قالب پرداخت کنند و پرداخت نقدی آن برای ایشان سودی نخواهد داشت.)

۳- عدد (اندازه یا کمیت): اگر انسان نمازی را به عنوان نماز فرض، بر نمازهای پنج گانه بیفزاید، آن نماز بدعت است و غیر قابل قبول؛ چرا که چنین عملکردی با تعداد نمازهایی که شریعت معین کرده، مخالف می باشد. و واضح و مشخص است که اگر نماز ظهر را مثلا پنج رکعت بخواند، به اتفاق نماز وی صحیح نیست.

۴- صفت (کیفیت و هیئت): اگر شخصی نمازش را با سجده و سپس رکوع آغاز کند، قطعا نماز وی باطل خواهد بود. و همچنین اگر عمره را با کوتاه کردن موهایش و سپس سعی صفا و مروه و پس از آن طواف آغاز کند، عمره وی باطل می باشد. و ذکر دست جمعی از این قبیل است چنانکه در حدیث عبدالله بن مسعود وارد شده که چون بر حلقه ای از حلقات ذکر حاضر شد، ایستاده و گفت: این چه عملی است که انجام می دهید؟ گفتند: ای ابوعبدالرحمن، سنگریزه هایی است که با آنها تکبیر و تهلیل و تسبیح خود را می شماریم؛ عبدالله بن مسعود گفت: گناهان تان را بشمارید، من ضمانت می کنم که چیزی از نیکی های تان ضایع نمی شود. وای بر شما ای امت محمد، چه زود هلاکت شما فرا رسید، آنان اصحاب رسول الله  صلی الله علیه و سلم هستند که موج می زنند، لباس های رسول خدا هنوز کهنه نشده و ظرف هایش هنوز نشکسته اند. سوگند به خدایی که جانم در دست اوست یا شما بر دینی هدایت یافته تر از دین محمد هستید و یا اینکه گشاینده دروازه ضلالت و گمراهی هستید.

آنان گفتند: ای ابوعبدالرحمن، به خدا سوگند قصدی جز خیر نداریم. عبدالله بن مسعود گفت: و چه بسیارند کسانی که در پی خیر و خوبی هستند اما بدان دست نمی یابند».[۱] چرا که عملکرد آنان در کیفیت و چکونگی آن با شریعت مخالف است.

۵- زمان: اگر کسی در اولین روزهای ذی الحجه قربانی کند، قربانی وی قابل قبول نخواهد بود. چرا که در زمان (قربانی) با شریعت مخالفت کرده است. و همچنین اگر قبل از وقت نماز بخواند یا در جز ماه های حج، به حج رود، نماز و حج وی مورد قبول نخواهد بود و سودی به او نمی بخشد.

۶- مکان: اگر کسی در جایی جز مسجد اعتکاف کند، اعتکاف وی صحیح نخواهد بود چرا که اعتکاف از جمله اعمالی است که جز در مسجد انجام نمی شود. و اگر زنی بگوید: می خواهم در محل نمازم در خانه اعتکاف کنم، اعتکاف وی صحیح نیست. چرا که در مکان (اعتکاف) با شریعت مخالفت کرده است.

 

[۱] – دارمی، آلبانی در السلسله الصحیحه: ۲۰۰۵ آن را صحیح دانسته است.