وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﻗﺮﺍﺋﺘﻬﺎ ﯾﻌﻨﯽ ﺭﻭﺵ ﺍﺩﺍﺀ ﻟﻔﻆ ﻭ ﻧﻮﻉ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﭼﻮﻥ
ﻗﺮﺁﻥ ﯾﻌﻨﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﯽ، ﺍﻣﺎ ﺩﺭﺍﺻﻄﻼﺡ ﻋﻠﻤﯽ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺍﺯ
ﻣﺬﺍﻫﺐ ﻧﻄﻖ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺭﻭﺷﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺑﺮﺁﻥ
ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﯼ ﻗﺮﺍﺋﺘﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮﺁﻧﯽ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ
ﻗﻮﻝ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﻔﺮﻣﺎﯾﺪ : ” ﻣﺎﻟﮏ ﯾﻮﻡ ﺍﻟﺪﯾﻦ ” ( ﺍﻟﻔﺎﺗﺤﺔ : ۴) ، ﮐﻪ
ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ : “ﻣﻠﮏ ﯾﻮﻡ ﺍﻟﺪﯾﻦ ” ، ﻭ ﻣﺜﺎﻝ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ
ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﯿﻔﺮﻣﺎﯾﺪ : “ﻭﻟﻬﻢ ﻋﺬﺍﺏ ﺃﻟﯿﻢ ﺑﻤﺎ ﮐﺎﻧﻮﺍ ﯾَﮑْﺬﺑﻮﻥ ” (ﺍﻟﺒﻘﺮﺓ :
۱۰) ، ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ : “ﯾُﮑﺬِّﺑﻮﻥ ” ، ﻭ ﻣﺜﺎﻝ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ
ﮐﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﯿﻔﺮﻣﺎﯾﺪ : “ﯾﺎ ﺃﯾﻬﺎ ﺍﻟﺬﯾﻦ ﺁﻣﻨﻮﺍ ﺇﻥ ﺟﺎﺀﮐﻢ ﻓﺎﺳﻖ ﺑﻨﺒﺄ
ﻓﺘﺒﯿّﻨﻮﺍ ” ( ﺍﻟﺤﺠﺮﺍﺕ : ۶) ، ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺀﺕ ﺩﯾﮑﺮ ﺍﻣﺪﻩ : “ﻓﺘﺜﺒّﺘﻮﺍ .”
ﺍﯾﻦ ﻗﺮﺍﺋﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺎﻧﯿﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﻭﺻﺤﯿﺢ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ
ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ، ﮐﻪ ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﯾﺎﺭﺍﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺻﻠﯽ
ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺩﺭ ﺍﯾﻨﻤﻮﺭﺩ ﺍﺯﺑﻘﯿﻪ ﻣﺸﻬﻮﺭﺗﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ
ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻭﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻧﻮﻉ ﺗﻼﻭﺕ ﻭﻗﺮﺍﺋﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﮐﻪ
ﺩﺭ ﺍﺻﻞ ﺷﻔﻬﯽ ﺍﺳﺖ ﻧﻪ ﻧﻮﺷﺘﻨﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺬﮐﻮﺭ ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ،
ﻭﻫﻨﻮﺯ ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺍﺳﺖ ﻗﺮﺍﺋﺘﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﻧﯿﺎﯼ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻄﻮﺭ ﺷﻔﻬﯽ ﺍﺯ
ﺷﯿﺨﯽ ﮐﻪ ﺩﺭﺍﯾﻨﮑﺎﺭ ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﻭﺍﺟﺎﺯﻩﺀ ﺷﻔﻬﯽ ﻭﻣﺪﺭﮎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﯾﺎﺩ
ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ، ﻭﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎﯼ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻣﺜﻞ ﺍﻻﺯﻫﺮ ﻭﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ
ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻭﺩﺭﻫﻤﻪﺀ ﺩﺍﻧﺸﮑﻪ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﯾﮏ
ﺗﺨﺼﺺ ﺑﻨﺎﻡ ﺗﺨﺼﺺ ﻗﺮﺍﺋﺎﺕ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﻩ ﻫﺎﯼ ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺮﺁﻥ ﮐﻪ
ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺋﺎﺕ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﺗﺪﺭﯾﺲ ﻣﯿﺸﻮﺩ، ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﮐﯿﺘﺒﯽ ﮐﻪ
ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺍﺿﯿﻊ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﻣﯿﮑﯿﺮﺩ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ ” ﺍﻟﺘﯿﺴﯿﺮ ” ﻣﺆﻟﻒ ﺃﺑﻮ
ﻋﻤﺮ ﺍﻟﺪﺍﻧﯽ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ “ﺍﻟﻨﺸﺮ ﻓﯽ ﺍﻟﻘﺮﺍﺀﺍﺕ ﺍﻟﻌﺸﺮ ” ﻣﺆﻟﻒ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺠﺰﺭﯼ .
ﺍﻣﺎﻡ ﺫﻫﺒﯽ ﺩﺭﮐﺘﺎﺑﺶ ” ﻃﺒﻘﺎﺕ ﻗﺮﺍﺀ ” ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮﺭﺍ ﮐﻪ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ
ﻭﺧﻮﺍﻧﺎﻧﺪﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺸﻬﻮﺭﺗﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺫﮐﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ :
-۱ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﺑﻦ ﻋﻔﺎﻥ
-۲ ﻋﻠﯽ ﺑﻦ ﺍﺑﯽ ﻃﺎﻟﺐ
-۳ ﺯﯾﺪﺑﻦ ﺛﺎﺑﺖ
-۴ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ
-۵ ﺍﺑﻮﻣﻮﺳﯽ ﺍﺷﻌﺮﯼ
-۶ ﺃﺑﯽ ﺑﻦ ﮐﻌﺐ
-۷ ﺍﺑﻮﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀ
ﻭﮔﺮﻭﻫﯽ ﺍﺯ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﺑﻮﻫﺮﯾﺮﻩ ﻭﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ
ﺳﺎﺋﺐ ﺩﺭ ﺍﯾﻨﻤﻮﺭﺩ ﭘﯿﺶ ” ﺃﺑﯽ ” ﺷﺎﮔﺮﺩﯼ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ، ﻭﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﺯ ﺯﯾﺪ
ﻧﯿﺰ ﺁﻣﻮﺧﺖ، ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﺩﺭﻫﻤﻪﺀ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﺩﺭ ﻣﺪﯾﻨﻪ
ﻭﻣﮑﻪ ﻭﮐﻮﻓﻪ ﻭﺑﺼﺮﻩ ﻭﺷﺎﻡ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻭﺗﻼﻭﺕ ﺭﺍ ﺍﺯﺍﯾﻦ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﺬﮐﻮﺭ
ﺁﻣﻮﺧﺘﻨﺪ .
ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺗﻮﺍﺗﺮﺍﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺩﺭﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭﻣﮑﺎﻥ ﻫﺎﯼ
ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﻭﺍﯾﺘﯽ ﺭﺍ ﭼﻨﺎﻥ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﻭﺑﺮﺁﻥ ﻣﺘﻔﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ
ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺩﺭﻭﻍ ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻥ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﺤﺎﻝ ﺑﺎﺷﺪ،
ﻭﻣﺸﻬﻮﺭﺗﯿﻦ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻫﺎﯼ
ﻣﺘﻮﺍﺗﺮ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺋﻤﻪ ﺳﺒﻌﻪ : ﺍﺑﻮﻋﻤﺮﻭ، ﻧﺎﻓﻊ، ﻋﺎﺻﻢ،
ﺣﻤﺰﻩ، ﮐﺴﺎﺋﯽ، ﺍﺑﻦ ﻋﺎﻣﺮ، ﺍﺑﻦ ﮐﺜﯿﺮ، ﻭﻗﺮﺍﺋﺖ ﻫﺎﯼ ﺳﺒﻌﻪ ﻏﯿﺮ ﺍﺯ
ﺣﺮﻭﻑ ﺳﺒﻌﻪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ، ﭼﻮﻥ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻫﺎ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻣﺬﺍﻫﺐ ﺍﺋﻤﻪ
ﺩﺭ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻧﻄﻖ ﻭﺑﻪ ﺍﺟﻤﺎﻉ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺎﻗﯽ ﺍﺳﺖ ﻭﻣﻨﺸﺄ ﺍﺧﺘﻼﻑ
ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻫﺎ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﺩﺭ ﻟﻬﺠﻪ ﻫﺎﯼ ﻋﺮﺏ ﻭﮐﯿﻔﯿﺖ ﻧﻄﻖ ﻭﮐﯿﻔﯿﺖ ﺍﺩﺍ
ﮐﺮﺩﻥ ﺁﻥ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﻣﺜﻞ ﺗﻔﺨﯿﻢ ﻭﺗﺮﻗﯿﻖ ﻭﺍﻣﺎﻟﻪ ﻭﺍﺩﻏﺎﻡ ﻭﺍﻇﻬﺎﺭ ﻭ
ﺍﺷﺒﺎﻉ ﻭ ﻣﺪ ﻭﻗﺼﺮ ﻭ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻭ ﺗﺨﻔﯿﻒ …. ﺍﻟﺦ ﻭﻫﻤﻪﺀ ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺩﺭ
ﯾﮏ ﺣﺮﻑ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺮﻑ ﻟﻬﺠﻪ ﻗﺮﯾﺶ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ.
ﺍﻣﺎ ﺍﺣﺮﻑ ﺳﺒﻌﻪ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺍﯾﻦ ﻗﺮﺍﺋﺘﻬﺎ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ، ﺯﯾﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ
ﺻﺤﯿﺢ ﺍﺯ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ
ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ : “ﺇﻥ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺃﻧﺰﻝ ﻋﻠﯽ ﺳﺒﻌﺔ ﺃﺣﺮﻑ، ﻓﺎﻗﺮﺅﻭﺍ ﻣﺎ ﺗﯿﺴﺮ
ﻣﻨﻪ ” ، ﯾﻌﻨﯽ : ” ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮ ﻫﻔﺖ ﺣﺮﻑ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ، ﭘﺲ ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ
ﺑﺮﺍﯼ ﺷﻤﺎ ﻣﯿﺴﺮ ﻭ ﺁﺳﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﺪ ” ، ﻭ ﺩﺭ ﺣﺪﯾﺚ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺑﻮﺫﺭ
ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ ﺍﺯ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻧﻘﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ
ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ : “ﺇﻥ ﺭﺑﯽ ﺃﺭﺳﻞ ﺇﻟﯽ ﺃﻥ ﺍﻗﺮﺃ
ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻋﻠﯽ ﺣﺮﻑ، ﻓﺮﺩﺩﺕ ﺇﻟﯿﻪ ﺃﻥ ﻫﻮِّﻥ ﻋﻠﯽ ﺃﻣﺘﯽ، ﻓﺄﺭﺳﻞ ﺇﻟﯽَّ ﺃﻥ
ﺍﻗﺮﺃ ﻋﻠﯽ ﺣﺮﻓﯿﻦ، ﻓﺮﺩﺩﺕ ﺇﻟﯿﻪ ﺃﻥ ﻫﻮِّﻥ ﻋﻠﯽ ﺃﻣﺘﯽ، ﻓﺄﺭﺳﻞ ﺇﻟﯽ ﺃﻥ
ﺍﻗﺮﺃﻩ ﻋﻠﯽ ﺳﺒﻌﺔ ﺃﺣﺮﻑ ” ( ﺭﻭﺍﯾﺖ ﻣﺴﻠﻢ) ، ﯾﻌﻨﯽ : “ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﻡ ﻣﺮﺍ
ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺗﺎ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﯾﮏ ﺣﺮﻑ (ﻟﻬﺠﻪ) ﺑﺨﻮﺍﻧﻢ، ﻭﻟﯽ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺍﻭ
ﺗﻘﺎﺿﺎ ﮐﺮﺩﻡ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﻣﺘﻢ ﺁﺳﺎﻥ ﺑﮕﯿﺮﺩ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺍﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺮ
ﺩﻭ ﺣﺮﻑ (ﻟﻬﺠﻪ) ﺑﺨﻮﺍﻧﻢ، ﺑﺎﺯ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﮐﺮﺩﻡ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﻣﺘﻢ ﺁﺳﺎﻥ
ﺑﮕﯿﺮﺩ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺍﻣﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﺮ ﻫﻔﺖ ﺣﺮﻑ ( ﻟﻬﺠﻪ)
ﺑﺨﻮﺍﻧﻢ “.
ﻭ ﺍﮐﺜﺮ ﻋﻠﻤﺎﺀ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﺯ ﺍﺣﺮﻑ ﺳﺒﻌﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ
ﻟﻬﺠﻪ ﻫﺎﯼ ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ ﺍﺯﻟﻬﺠﺎﺕ ﻋﺮﺏ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﻨﯽ ﯾﮑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ،
ﻭﺩﺭﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺍﺣﺮﻑ ﺳﺒﻌﻪ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻧﻈﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ، ﻭ ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯ ﻟﻬﺠﻪ ﻫﺎﯼ : ﻗﺮﯾﺶ ﻭ ﻫُﺬَﯾﻞ ﻭ ﺗﻤﯿﻢ ﻭ ﺍﺯْﺩ ﻭ ﯾﻤﻦ ﻭ
ﺍﻗﻮﺍﻝ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .
ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺎﺭﺉ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﯾﺎﺩﮔﯿﺮﯼ، ﻣﯿﺘﻮﺍﻧﯿﺪ ﺍﺯ ﻧﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺷﯿﺦ
ﻋﻠﯽ ﺣﺬﯾﻔﯽ، ﻣﻨﺸﺎﻭﯼ، ﻭ ﺣﺼﺮﯼ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﯿﺪ ﻭﻟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﺪ
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺗﻌﻠﯿﻤﯽ ﺍﺳﺖ . ﻭﺍﻟﻠﻪ ﺍﻋﻠﻢ
ﻭﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﻭ ﻋﻠﯽ ﺁﻟﻪ ﻭ ﺍﺗﺒﺎﻋﻪ ﺍﻟﯽ ﯾﻮﻡ ﺍﻟﺪﯾﻦ.