ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺻﺤﺎﺡ ﺳﺘﻪ ﯾﻌﻨﯽ :
۱ – ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎﺭﯼ ۲ – ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ ۳ – ﺳﻨﻦ ﻧﺴﺎﺋﯽ
۴ – ﺳﻨﻦ ﺍﺑﯽ ﺩﺍﻭﺩ ۵ – ﺳﻨﻦ ﺗﺮﻣﺬﯼ ۶ – ﺳﻨﻦ ﺍﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ.
۱- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺇﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑﺨﺎﺭﯼ ﺳﺎﻝ ﺻﺪ ﻭ ﻧﻮﺩ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ (۱۹۴ ) ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﺨﺎﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺪﯾﻢ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩ ﺍﻣّﺎ
ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺷﻬﺮﯼ ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﮐﻪ ﺍُﺯﺑﮑﻬﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﺗﺮﮐﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺍﻣّﺎ ﺍﻣﺎﻡ ﺑﺨﺎﺭﯼ ﻓﺎﺭﺱ ﺑﻮﺩ. ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﺐ ﻋﯿﺪ ﻓﻄﺮ ﺳﺎﻝ ۲۵۶ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﻗﺼﺒﻪ ﯼ ﺧَﺮْﺗَﻨْﮓ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻓﺮﺳﺨﯽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﻭﻓﺎﺕ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ.
۲- ﺍﻣﺎﻡ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ ﺣﺠﺎﺝ ﺑﻦ ﻣﺴﻠﻢ ﻗﺸﯿﺮﯼ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۴ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۶۱ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺳﻦ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻭ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺩﺭ ﻧﯿﺸﺎﺑﻮﺭ ﻭﻓﺎﺕ ﯾﺎﻓﺖ .
۳- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺷﻌﯿﺐ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﻧﺴﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻪ « ﻧﺴﺎﺀ » ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﻮﺭﯼ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، « ﻧﺴﻮﯼ» ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۱۵ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻧﺴﺎﺀ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ، ﺍﻭ ﻧﯿﺰ ﺟﺰﻭ ﺍﯾﺮﺍﻥ و ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۳۰۳ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺭﻣﻠﻪ ﯼ ﻓﻠﺴﻄﯿﻦ ﺩﺭ ﺳﻦ ﻫﺸﺘﺎﺩﻭ ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻭﻓﺎﺕ ﯾﺎﻓﺖ. ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻧﮕﺎﺭﺍﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﮑﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺎ ﻭ ﻣﺮﻭﻩ ﻣﺪﻓﻮﻥ ﺍﺳﺖ.
۴- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﺩﺍﻭﺩ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﺑﻦ ﺍﺷﻌﺚ ﺑﻦ ﺍﺳﺤﺎﻕ ﺍﺯﺩﯼ ﺳﺠﺴﺘﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۲ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺳﺠﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻧﯿﺎ ﺁﻣﺪ، ﺍﺳﻢ ﺷﻬﺮﯼ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ .
(ﺍﻟﻤﻌﺮﺏ ﺟﻮﺍﻟﯿﻘﯽ ﺹ ۱۹۸) . ﻋﻮﺍﻡ ﺳﮕﺴﺘﺎﻥ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻭ ﻋﺮﺏ ﻣﻌﺮﺏ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺳﺠﺴﺘﺎﻥ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ.
( ﻧﺰﻫﺔ ﺍﻟﻘﻠﻮﺏ ). ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۷۵ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺑﺼﺮﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻦ ﻫﻔﺘﺎﺩﻭ ﺳﻪ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻭﻓﺎﺕ ﮐﺮﺩﻧﺪ .
۵- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﻋﯿﺴﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﯿﺴﯽ ﺑﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﺳﻠﻤﯽ ﺗﺮﻣﺬﯼ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۹ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺗﺮﻣﺬ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﯼ ﺭﻭﺩ ﺟﯿﺤﻮﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺪﻧﯿﺎ ﺁﻣﺪ، ﺗﺮﻣﺬ ﺷﻬﺮﯾﺴﺖ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﻏﺮﺏ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﺮ ﮐﺮﺍﻧﻪ ﭼﭗ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺁﻣﻮﺩﺭﯾﺎ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺯ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۷۹ ( ﯾﺎ ۲۷۵) ﻫﺠﺮﯼ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻦ ﻫﻔﺘﺎﺩ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺗﺮﻣﺬ ﻭﻓﺎﺕ ﮐﺮﺩ.
۶- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﯾﺰﯾﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ ﺍﻟﺮِّﺑﻌﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۹ ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻗﺰﻭﯾﻦ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۷۳ ﻫﺠﺮﯼ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻦ ﺷﺼﺖ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻭﻓﺎﺕ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
ﻫﻤﻪ ﯼ ﺍﯾﻦ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻥ ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎﻝ ﻧﺎﻣﺸﺎﻥ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺯﺑﺎﻧﻬﺎﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﯾﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ، ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺟﺰﻭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻭ ﻫﯿﭽﯿﮏ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﮋﺍﺩ ﻏﯿﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ، ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻭﻗﺎﯾﻊ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻭ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ
ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯾﯽ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺩﺭﺁﻣﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﻣﺎﺩﺭﯼ ﺧﻮﺩ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ .
ﺑﻨﻈﺮ ﻣﺎ ﻣﺼﺪﺍﻕ ﺍﯾﻦ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ : « ﻟﻮ ﮐﺎﻥ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﺜﺮﯾﺎ ﻟﺬﻫﺐ ﺑﻪ ﺭﺟﻞ ﻣﻦ ﻓﺎﺭﺱ – ﺃﻭ ﻗﺎﻝ ﻣﻦ ﺃﺑﻨﺎﺀ ﻓﺎﺭﺱ ﺣﺘﯽﯾﺘﻨﺎﻭﻟﻪ» ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ.
ﯾﻌﻨﯽ : «ﺍﮔﺮ ﺩﯾﻦ ( ﻭ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﮔﺮ ﺍﯾﻤﺎﻥ ) ﻧﺰﺩ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﺛﺮﯾﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﺳﻤﺎﻧﻬﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﯿﺮﺩ، ﻣﺮﺩﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺁﻥ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺭﻓﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ
ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ» .
ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﯼ ﺍﺣﺎﺩﯾﺚ ﻧﺒﻮﯼ ﺍﺯ ﻭﻃﻦ ﻭ ﺩﯾﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﻓﺮسنگها ﺩﻭﺭ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮﺕ ﻫﺎﯼ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻭ ﺩﻭﺭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ، ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺣﺪﯾﺜﯽ ﺍﺯ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﮔﺮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪ.
ﺧﺪﺍﯼ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﻫﻤﻪ ﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﭘﺎﺩﺍﺵ ﻧﯿﮏ ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﺣﻤﺖ ﻭ ﻣﻐﻔﺮﺕ ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻨﺖ
ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺴﮑﻦ ﺩﻫﺪ. ﺁﻣﯿﻦ
مجموعه احادیث صحیح ( صحاح سته )