یکی از صفات داعی در گذری و عفو است

ازآنجایی که اشتباه در طبیعت بشر نهفته و هر انسانی ممکن است دچار اشتباه شود، و حتی گاهی بسیاری از انسانها بطور عمدی و قصدی بر سایرین ظلم و تعدی می کنند که داعیان دین نیز از دست و زبان این نوع افراد در امان نمی مانند و ای چه بسا که یک داعی از سایر مردم بیشتر مورد تعرض و هجوم حملات بداخلاقی و ناجوانمردانه برخی شود ، در اینجاست که داعی دین باید از متانت و بردباری کار گرفته و خصلت عفو و در گذری را پیشه خویش سازد و با عفو و در گذری دل افراد متجاوز را کسب نموده و آنها را حذب خویش و افکارش نماید .
آری ظلم ،تعدی به دیگران از عادات ناجوانمردانه نامردان است و عفو و گذشت خصلت مردان  است ، و داعی باید مرد ترین مردان باشد ، تا بتواند نامردان را معاف نموده و با اخلاق و رفتارش از آنان مردان متدین بسازد .
دین ما ، که همان اسلام باشد در حقیقت دین انتقام نیست ، بلکه دین عفو و درگذری است ،و هرکجا که نیاز به عفو و در گذری بوده به پیروانش دستور عفو و درگذری داده است و این مطلب در آیات قرآنی و احادیث صحیح نبوی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم  بطور واضح و آشکار نمایان است  که بنده بعنوان مثال به چند آیه قرآنی در این باره اشاره می کنم :

۱ (ﻭَﺍﻟْﻜَﺎﻇِﻤِﻴﻦَ ﺍﻟْﻐَﻴْﻆَ ﻭَﺍﻟْﻌَﺎﻓِﻴﻦَ ﻋَﻦِ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻳُﺤِﺐّ ﺍﻟْﻤُﺤْﺴِﻨِﻴﻦَ )(سوره ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ، آیه : ۱۳۴ ‏).

یعنی : و فروبرندگان خشم و در گذر کنندگان از مردم ( از بندگان نیک الله متعال اند) و الله نیکان را دوست می دارد .

۲(ﻭَﻟَﻤَﻦ ﺻَﺒَﺮَ ﻭَﻏَﻔَﺮَ ﺇِﻥّ ﺫَﻟِﻚَ ﻟَﻤِﻦْ ﻋَﺰْﻡِ ﺍﻻُﻣُﻮﺭِ ) ‏(سوره شوری ،آیه : ۴۳ ‏)

یعنی : و کسی که صبر می نماید و ومی بخشد، قطعا این کار مطمئن (و شایسته) است.

۳ (ﻓَﺎﻋْﻔُﻮﺍْ ﻭَﺍﺻْﻔَﺤُﻮﺍْ ﺣَﺘّﻰَ ﻳَﺄْﺗِﻲَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺑِﺄَﻣْﺮِﻩِ . ‏( سوره بقره،آیه : ۱۰۹ ‏)

یعنی : پس عفو نمایید و درگذر کنید تا این که الله متعال دستور و حکمش را بیاورد.

۴(ﺇِﻥْ ﺗُﺒْﺪُﻭﺍ ﺧَﻴْﺮًﺍ ﺃَﻭْ ﺗُﺨْﻔُﻮﻩُ ﺃَﻭْ ﺗَﻌْﻔُﻮﺍ ﻋَﻦْ ﺳُﻮﺀٍ ﻓَﺈِﻥَّ ﺍﻟﻠَّﻪَ ﻛَﺎﻥَ ﻋَﻔُﻮًّﺍ ﻗَﺪِﻳﺮًﺍ ) ‏[ سوره نساﺀ ،آیه : ۱۴۹ ‏]

ترجمه : اگر کار (خیرتان) را نمایان کنید و یا آن را پوشیده انجام دهید ، و یا از بدی( دیگران) عفو و در گذارکنید، همانا الله درگذرکننده و تواناست .

۵(ﻓَﺒِﻤَﺎ ﺭَﺣْﻤَﺔٍ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﻟِﻨْﺖَ ﻟَﻬُﻢْ ﻭَﻟَﻮْ ﻛُﻨْﺖَ ﻓَﻈًّﺎ ﻏَﻠِﻴﻆَ ﺍﻟْﻘَﻠْﺐِ ﻻَﻧْﻔَﻀُّﻮﺍ ﻣِﻦْ ﺣَﻮْﻟِﻚَ ﻓَﺎﻋْﻒُ ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﻭَﺍﺳْﺘَﻐْﻔِﺮْ ﻟَﻬُﻢْ ﻭَﺷَﺎﻭِﺭْﻫُﻢْ ﻓِﻲ ﺍﻷَﻣْﺮِ ﻓَﺈِﺫَﺍ ﻋَﺰَﻣْﺖَ ﻓَﺘَﻮَﻛَّﻞْ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠَّﻪِﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠَّﻪَ ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﺘَﻮَﻛِّﻠِﻴﻦَ ) ‏[سوره  ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ، آیه : ۱۵۹‏] .
ترجمه : بنا بر رحمت الهی تو با آنها نرم هستید و اگر تو خشن و سخت دل می بودی از دور تو دورو پراکنده می شدند ، پس از (اشتباهات) آنها در گذر نما و برای (گناهان و اشتباهات) آنها طلب آمرزش نما ، و با آنان (در کارها) مشورت نما، و چون اراده انجام کاری را نمودی پس آنگاه بر الله توکل نما همانا الله توکل کنندگان را دوست می دارد.

۶ﻭﺟَﺰَﺍﺀُ ﺳَﻴِّﺌَﺔٍ ﺳَﻴِّﺌَﺔٌ ﻣِﺜْﻠُﻬَﺎ ﻓَﻤَﻦْ ﻋَﻔَﺎ ﻭَﺃَﺻْﻠَﺢَ ﻓَﺄَﺟْﺮُﻩُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﺇِﻧَّﻪُ ﻻ ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟﻈَّﺎﻟِﻤِﻴﻦَ ) ( سوره شوری ،آیه : ۴۰).
ترجمه : سزای بدی بدی همانند آن است، پس هرکس در گذر و اصلاح نمود ، مزد او بر الله ( متعال) است و قطعا او ظالمین را دوست نمی دارد.
 
۷( ﺧُﺬِ ﺍﻟْﻌَﻔْﻮَ ﻭَﺃْﻣُﺮْ ﺑِﺎﻟْﻌُﺮْﻑِ ﻭَﺃَﻋْﺮِﺽْ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﺠَﺎﻫِﻠِﻴﻦَ ) ‏[ سوره اعراف ،آیه : ۱۹۹].
ترجمه : عفو و در گذر را پیشه نما و به نیکی دستور ده و از نادانها اعراض و روگردانی نما.

آری برای یک داعی واقعی لذت عفو و در گذر نمودن از لذت انتقام به درجه ها بالاتر است ،  مگر نمی دانی که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم از وحشی رضی الله عنه قاتل حمزه رضی الله عنه چگونه در گذر کرد ، و مگر خبر نداری که هند رضی الله عنها که جگر عموی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را جویده بود چگونه در زمان فتح مکه با سایر کسانی که او و یارانش را از وطن مادری شان با ظلم و تعدی بیرون رانده بودند چگونه در گذر نموده و اسلام همه را پذیرفت و به بسیاری از آنها از غنائم جنگی صد صد شتر داد.

داعی عزیز عفو و در گذری بجز عزت و بزرگی چیز دیگری به تو ارمغان نخواهد آورد ، و این را من نمی گویم اولین داعی اسلام رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می گویند : ‏« ﻣَﺎ ﻧَﻘَﺼَﺖْ ﺻَﺪَﻗَﺔٌ ﻣِﻦْ ﻣَﺎﻝٍ، ﻭَﻣَﺎ ﺯَﺍﺩَ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻋَﺒْﺪًﺍ ﺑِﻌَﻔْﻮٍ ﺇِﻻَّ ﻋِﺰًّﺍ، ﻭَﻣَﺎ ﺗَﻮَﺍﺿَﻊَ ﺃَﺣَﺪٌ ﻟِﻠَّﻪِ ﺇِﻻَّ ﺭَﻓَﻌَﻪُ ﺍﻟﻠَّﻪُ ‏» «مسلم ، حدیث ۶۷۵۷» .

ترجمه : هیچ مالی از صدقه دادن کم نگشت، والله به بنده ای با عفو و درگذری بجز عزت چیزی اضافه نکرد ، و هیچ کس برای الله فروتنی ننمود مگر اینکه الله او را بلند نمود.