نام یحیی در چهار آیه از سورههای آل عمران، انعام، مریم و انبیاء آمده است. خداوند او را بسیار تمجید و تعریف کرده و او را بر تقوی، صلاح و استقامت توصیف نموده است{وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا وَزَکاهً وَکانَ تَقِیا (١٣) وَبَرًّا بِوَالِدَیهِ وَلَمْ یکنْ جَبَّارًا عَصِیا}[۲] (مریم: ۱۴-۱۳).
خداوند در عمر سی سالگی نبوت را به او ارزانی کرد: {وَآتَیْنَاهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا}[۳] (مریم: ۱۲). و او را سید و پرهیزکار و به دور از ارتکاب منکرات و شهوات نامشروع قرارداد. {وَسَیدًا وَحَصُورًا وَنَبِیا مِنَ الصَّالِحِینَ}[۴] (آل عمران: ۳۹).
نسب یحیی علیه السلام:
یحیی پسر زکریا یا پسر دان پسر مسلم پسر صدوق پسر حشبان… تا اینکه نسبش به سلیمان پسر داود إ میرسد او از سبط یهودای پسر یعقوب میباشد چون بنابر تحقیق انجام شده داود از سبط یهوذا بوده است.
ولادت یحیی علیه السلام:
یحیی سه ماه قبل از مولد مسیح عیسی بن مریم به دنیا آمد، یحیی هم عصر مسیح بود و مدت زمان طولانی با وی زیست و در مراحل مختلف دعوت رفیق او بود. یحیی بر تقوا و صلاح و طهارت و پاکی و دور از نعمت و اشراف نشأت پیدا کرد. او در زمان جوانی به صحرا و بیابانهای خشک و بیآب میرفت و از ملخ قوت و غذا میگرفت و به روزی سادهی که خداوند به او میداد قناعت میورزید. یحیی بسیار به عبادت و خشوع و گریه میافتاد. مجاهد روایت میکند که طعام و روزی یحیی گیاه بود و از ترس خدا چنان به گریه میافتاد اگر پارچه (دستمالی) روی چشمانش میبود آن را پاره میکرد.